Magazyn6201

148

FEDERAL RESERYE SYSTEM

należących do systemu, a jedynie nieskom-pensowane saldo prezentował bankowi dluż-niczemu do zapłaty pieniądzem kruszcowym. System ten stanowił pewien hamulec dla nadmiernej emisji biletów, które były dzięki niemu szybko prezentowane do zapłaty. Na wzór tego systemu, do którego należały w 1837 r. 504 banki, założono w 1858 r. w Stanie Nowej Anglji „The Bank of Mutual redemption" o podobnym zakresie działania.

Ustawa z 1829 r. wprowadziła w Stanie nowojorskim Fundusz Gwarancyjny „Sa-fety Fund System" i postanowiła, że banki założone w tym Stanie mają wpłacić na Fundusz na ręce Skarbnika Stanowego, 3% swego kapitału zakładowego, w sześciu rocznych ratach po V«%. Z funduszu tego miały być pokrywane straty wynikłe z niewypłacalności banków, należących do Funduszu. System ten — pomimo kilkakrotnych zmian — okazał się niepraktyczny, gdyż Fundusz nie wystarczał na pokrycie wszystkich pasywów upadłych banków.

W 1838 r. ogłoszono w Stanie nowojorskim ustawę o „wolnym systemie bankowym", t. zw. „Free Banking Act", który upoważniał osoby prywatne i banki do emitowania biletów dostarczanych przez Stanowego Kontrolera wzamian za złożone w jego ręce obligacje Stanów Zjednoczonych albo 5%-we obligacje Stanu nowojorskiego lub innych Stanów (tylko za zgodą Kontrolera). Najniższa kwota obligacyj służących za zabezpieczenie emisji została oznaczona na 100 tys. doi. Równocześnie została dozwolona emisja odmiennych biletów, pokrytych pożyczkami zabezpieczone-mi hipotecznie lub zastawem akcyj i papierów. Instytucja emitująca została zobowiązana do utrzymywania minimalnego pokrycia w wysokości 12% obiegu biletów w pieniądzach kruszcowych. Wskutek nadmiernej emisji, bilety zabezpieczone obligacjami były w 1841 r., zdeprecjonowane o blisko 20%, a zabezpieczone pożyczkami hipotecznemi o 25%. W 1844 r. nastąpiło załamanie się 44 banków, których bilety zostały spłacone w 76%. W roku 1846 ustawa uznała posiadaczy biletów bankowych za uprzywilejowanych wierzycieli masy upadłościowej banku, a ustawa z 1852 r. ograniczyła wysokość emisji biletów zabezpieczonych hipotecznie do 5 tys. $ w poszczególnej instytucji emisyjnej.

Wprawdzie Konstytucja Stanów Zjednoczonych zabraniała Stanom emitować „bilety kredytowe", ale niektóre Stany (Kentucky, Floryda, Alabama i Missisipi) zakładały banki w formie spółek akcyjnych, których kapitał w całości lub większej części należał do Stanu. Nieostrożna polityka kredytowa tych banków i nadmierna emisja biletów doprowadziły do załamania instytucji i narażały Stany na poważne straty.

Pomimo częstych niepowodzeń i upadłości banki stanowe rozwijały się równocześnie z wyjątkowo szybkim rozwojem ekonomicznym Stanów Zjednoczonych. Obieg ich biletów jedynie wyjątkowo przekraczał połowę ogólnej kwoty obiegu pieniężnego Stanów Zjednoczonych, którego większość stanowił obieg monet (złotych i srebrnych), będących jedynym prawnym środkiem płatniczym.

ROZWÓJ BANKÓW STANOWYCH

Rok	Ilość Banków Stano wych	Kapitał akcyj ny	Portfel wekslowy i pożyczki	Wkłady	Obieg biletów
		W	miljouach dolarów
1834	506	200,0	324.1	75.7	94.8
1850	824	217,0	364.2	109,6	I3I.4
1860	x 562	421.9	691,9	253.8	207,1
1863	1 466	405,0	648.6	393.7	238.7

III. Banki Narodowe (National Banking System).

1. Geneza. Pierwsze potrzeby finansowe Skarbu Stanów Zjednoczonych w związku z wydatkami wojny domowej 1861—65 r. zostały zaspokojone pożyczką 150 milj. $, udzieloną w 1861 r. przez banki w Nowym Yorku, Bostonie i Filadelfji. W tym samym roku upoważnił Kongres rząd do zaciągania szeregu pożyczek m. in. w formie emisji bezprocentowych biletów skarbowych, wymienialnych na żądanie w urzędach skarbowych. Bilety te, zwane popularnie „green-backs" (zielone grzbiety), nie zostały uznane za prawny środek płatniczy, ale jako „pełnoprawny pieniądz" miały, z pewnemi wyjątkami, moc umarzania zobowiązań wobec Skarbu. Wzrastająca emisja biletów skarbowych doprowadziła do zniknięcia monet kruszcowych z obiegu i kas bankowych i zmusiła banki stanowe do zawieszenia wymienialności biletów z dniem 31. XII. 1861 r. Wkrótce potem zawiesił także