Magazyn6001

146

FEDERAL RESERYE SYSTEM

Federal Reserve System.

I. Początkowe fazy rozwoju banków biletowych w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. II. Banki stanowe (State Banking S y s t e m). III. Banki narodowe (National Banking Syste m). i. Geneza, a. Zasady organizacji. 3 Kapitał akcyjny i podział zysków. 4. Emisja biletów. 5. Pozostałe czynności Banków Narodowych. 6. Nadzór skarbu. 7. Działalność systemu. IV. System Rezerwy Federalnej (Federal Reserve Syste m). 1. Organizacja systemu. 2. Kapitał i podział zysków. 3. Zarząd Banków Rezerwy Federalnej. 4. Emisja biletów. 5. Zasady działalności kredytowej. 6. Wkłady. 7. Inne czynności. V. Działalność Systemu Rezerwy Federalnej. 1. Okres ożywienia gospodarczego i ekspansji kredytowej 1914—1920 r.

2.    Okres ożywienia gospodarczego 1921—1927 r.

3.    Okres ekspansji kredytowej 1927—1929.

4.    Okres depresji 1929—1933.

I. Początkowe fazy rozwoju banków biletowych w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej.

Zorganizowany w 1913 r. System Rezerwy Federalnej jest rezultatem długoletniej ewolucji, jaką idea centralnego banku biletowego przechodziła w Stanach Zjednoczonych A. P. Powtarzające się, od uzyskania niepodległości przez Stany, próby stworzenia takiego banku stawały się przedmiotem walki politycznej i nie wydawały trwałych wyników, zarówno z powodu partykularyzmu poszczególnych stanów, które obawiały się wzmocnienia rządu federalnego przez oddanie mu kontroli nad bankiem, jak i z powodu akcji prywatnych banków stanowych, a potem narodowych, zainteresowanych w utrzymaniu własnych przywilejów.

Pierwsze banki założone w kolonjach angielskich Ameryki Północnej pod koniec 17 wieku służyły przedewszystkiem do finansowania wydatków związanych z wojną z Francją Z chwilą wywalczenia niepodległości przez Stany Zjednoczone powstała potrzeba utworzenia bankowości biletowej. Założono wtedy „Bank of North America" (w 1781 r.) z kapitałem 400 tys. dolarów, „Bank of Massachussetts" w Bostonie z kapitałem 1 600 tys. $ (1784), „Bank of New York" w Nowym Jorku z kapitałem 900 tys. $ (1784) i szereg drobniejszych banków emitujących bilety.

W celu zapewnienia kontroli nad obiegiem pieniężnym w kraju i stworzenia źródła kredytu dla Skarbu Stanów Zjednoczonych założono w 1791 r. „First Bank of the United States“ z siedzibą w Filadel-fji. Przywilej emisyjny został nadany Bankowi przez Kongres Stanów Zjednoczonych na lat 20. Członkowie rady byli wybierani przez akcjonarjuszy. Kapitał akcyjny został ustalony na 10 milj. $, z czego 2 milj. $ subskrybował Skarb Stanów Zjednoczonych. Skarb zadłużył się równocześnie w Banku i w ten sposób wpłacił subskrybowany udział, który odsprzedał potem w 1796 r. Czynności Banku zostały ograniczone do emisji biletów, przyjmowania wkładów, dyskonta weksli, udzielania pożyczek (także zabezpieczonych hipotecznie) oraz handlu złotem i srebrem. Biletom Banku zapewniono wolny obieg we wszystkich Stanach i nadano moc umarzania zobowiązań wobec Skarbu Stanów Zjednoczonych. Zczasem „First Bank of U. S.“ stał się głównym bankierem Skarbu, większość wkładów rządowych była lokowana w jego oddziałach, a zadłużenie Skarbu w Banku wzrosło w 1796 r. do 6,2 milj. $. Wskutek agitacji partji republikańskiej, która występowała w obronie interesów „banków stanowych" emitujących bilety i przyjmujących także wkłady rządowe, Kongres odmówił przedłużenia przywileju emisyjnego i „First Bank of U. S.“ uległ w 1811 r. likwidacji.

Już w następnych latach, w czasie wojny 1812—15 r., odczuł rząd Stanów Zjednoczonych brak większego banku biletowego, kiedy natrafił na trudności w lokowaniu na rynku emisyj pożyczek państwowych. Poza tem liczba banków stanowych wzrosła z 88 w 1811 r. do 246 w 1816 r., a wskutek nadmiernej emisji bilety niektórych banków zdeprecjonowały się do 50%. W 1814 r. większość tych banków zawiesiła wymienialność biletów na pieniądz kruszcowy, narażając Skarb Stanów Zjednoczonych na stratę przeszło 5 milj. $ wkładów.

Pod wpływem tych wypadków założono, na podstawie ustawy z 1816 r., „Second Bank of the United States", który rozpoczął swą działalność w Filadelfji w 1817 r. Przywilej Banku został wydany na lat 20, a kapitał ustalony na 35 milj. $, z czego 28 milj. wyłożono do subskrypcji publicznej, a 7 milj. nabył Skarb. Wpływ rządu został zapewniony w ten sposób, że z pośród 25 członków rady Banku, 5 mianował Prezydent Stanów Zjednoczonych za zgodą Senatu. Ponadto został Bank zobowiązany do przedkładania tygodniowych bilansów