Magazyn6101

147

FEDERAL RESERYE SYSTEM

Skarbowi, a specjalna komisja Kongresu miała prawo wglądu w księgi Banku. W pierwszym roku swej działalności uporządkował Bank emisję banków stanowych, co umożliwiło im przywrócenie wymienialności biletów. Ponieważ Bank nie chciał przyjmować biletów banków stanowych, wpłacanych na rachunek Skarbu, powstały tarcia usunięte układem z 1820 r., który postanowił, że niewymienialne bilety banków stanowych, wpłacone na rachunek Skarbu, będą zwracane Skarbowi. Wskutek nieostrożnych operacyj spekulacyjnych wła-snemi akcjami poniósł Bank poważne straty, a inflacyjna emisja biletów Banku była przyczyną kryzysu z 1819 r. Po reorganizacji Banku nastąpił okres bardzo pomyślnego rozwoju tej instytucji. Liczba oddziałów Banku, otworzonych głównie dla wygody Skarbu, wzrosła do 26, a równocześnie 34 banków stanowych działało w charakterze agentów Second Bank of U. S. przyjmując wkłady rządowe. Bank natrafiał w swojej działalności na przeszkody ze strony poszczególnych Stanów, które opodatkowały emisję biletów kursujących na ich terenie, dopiero wyrok Najwyższego Sądu Stanów Zjednoczonych uchylił stanowe opodatkowanie biletów Banku. Zagrożone pomyślnym rozwojem Second Bank of U. S. banki stanowe rozpoczęły kampanję przeciw tej instytucji. Walka ta została przeniesiona na teren politycznej agitacji przy wyborze prezydenta Jacksona, który w 1831 r. założył veto przeciw uchwale Kongresu przedłużającej przywilej Banku. Wkłady rządowe zostały przeniesione do banków stanowych już w 1833 r. W chwili wygaśnięcia przywileju w 1836 r. obieg biletów Second Bank of U. S. wynosił 23,1 milj. $. W roku tym uzyskał Bank przywilej banku stanowego w Stanie Pen-sylwanja, a w 1841 r. uległ likwidacji.

Idea centralnego banku biletowego w Stanach Zjednoczonych została na długie lata porzucona częściowo wskutek partykularyzmu poszczególnych Stanów, a głównie z powodu niechęci banków stanowych, które obawiały się konkurencji banku biletowego, posiadającego przywilej emisyjny w całym kraju.

W latach 1836-—46 stał się podział wkładów rządowych pomiędzy banki stanowe przedmiotem korupcji politycznej, a bankructwa lub zawieszanie wymienialności biletów banków stanowych mogły narazić

Skarb na straty. Dlatego wymagał Skarb zabezpieczenia swoich wkładów depozytem papierów wartościowych. Fundusze skarbowe były przechowywane także w rękach poborców podatkowych, a ustawa z 1840 r. zorganizowała „Niezależny Skarb" (Independent Treasury). Ustawa ta, która weszła w życie w 1846 r., zakazała lokowania wkładów rządowych w bankach. Do roku 1861 były fundusze rządowe przechowywane wyłącznie w kasach skarbowych, a wpłaty podatków przyjmowane jedynie w pieniądzu kruszcowym.

II. Banki Stanowe (State Banking System).

Emisja biletów banków stanowych „State Banks" opierała się na przywilejach nadawanych przez Stany i ograniczonych do terytorjum poszczególnych Stanów. Przepisy — różne w zależności od Stanu, w którym dany bank został założony — pozwalały w niektórych wypadkach na niekontrolowaną i niczem prawie niepokrytą emisję. O ile banki, założone w bardziej zaawansowanych w rozwoju ekonomicznym Stanach wschodnich, naogół dobrze spełniały swoje zadania i utrzymywały wymienialność swoich biletów na pieniądze kruszcowe, o tyle banki założone w Stanach zachodnich miały niekiedy charakter spekulacyjny, często popadały w niewypłacalność i narażały posiadaczy swoich biletów na straty. Zczasem wytworzył się między bankami podział na: większe banki w miastach t. zw. „city banks" i mniejsze banki prowincjonalne „country banks". Rozmaitość kursujących biletów, przyjmowanych nieraz ze znacznym disagio, stanowiła — zwłaszcza w okresach kryzysu finansowego w latach 1837 i 1854 — poważną przeszkodę w obrotach handlowych.

Z pośród rozmaitych przepisów odnoszących się do działalności banków stanowych, a obowiązujących w poszczególnych Stanach, można wydzielić następujące systemy, na których opierała się emisja biletów: emisja zabezpieczona aktywami banku, emisja zabezpieczona specjalnym funduszem gwarancyjnym, emisja zabezpieczona papierami publicznemi i emisja oparta na kredycie Stanu.

W celu usprawnienia obiegu biletów bankowych założono w 1819 r. t. zw. „Suffolk-System", który polegał na tern, że Suffolk Bank w Bostonie przeprowadzał bezgotówkowy rozrachunek biletów i weksli banków

10*