Magazyn6301

159

FEDERAL RESERYE SYSTEM

pieniężnym oraz udzielały — w niewielkich zresztą rozmiarach — kredytów pod zastaw złota. W latach 1925—1928 współpraca z zagranicznemi bankami biletowemi została rozszerzona i Federal Reserve Board, za pośrednictwem Banku Rezerwy Federalnej w Nowym Yorku, przyszedł w tym okresie z pomocą kredytową instytucjom emisyjnym w Europie, umożliwiając im w ten sposób powrót do standartu złota. Pierwsza tego rodzaju pomoc udzielona została Bankowi Angielskiemu w 1925 r. przez Banki Rezerwy Federalnej, które — poza kredytem uzyskanym przez Bank Angielski w prywatnych bankach nowojorskich — przyznały brytyjskiej instytucji emisyjnej kredyt w wysokości 200 milj. $. Fakt istnienia tych kredytów, które nie zostały zresztą wykorzystane, ułatwił Anglji powrót do standartu złota. Wślad za Wielką Brytanją powróciły do systemu waluty złotej jej dominja, a w następnych latach inne kraje. W 1926—1929 r. udzielały Banki Rezerwy Federalnej kredytu Belgji, Polsce, Włochom oraz Rumunji, współdziałając przy stabilizacji i powrocie do gold standartu walut tych państw.

3. Okres ekspansji kredytowej 1927--1929 r. Normalizacja stosunków walutowych w święcie nie przeszkodziła jednak nadmiernej ekspansji kredytowej w Ameryce. Wprawdzie przypływ kapitałów i złota ustał w połowie 1927 r., lecz powstałe w związku z importem złota w poprzednich latach nad¹-wyżki rezerw banków członkowskich były już tak duże, że na ich podstawie rozwinęła się niepożądana ekspansja kredytowa, zwłaszcza w formie spekulacyjnych pożyczek giełdowych. W 1928 r., gdy spekulacja w związku z silnem ożywieniem konjunktu-ry gospodarczej zwiększyła się, niebezpieczeństwo inflacji kredytowej stało się wi-docznem. Dla zażegnania tego niebezpieczeństwa najważniejszą bronią w ręku Banków Rezerwy Federalnej były t. zw. operacje otwartego rynku. Operacje te stosowano wtedy, gdy wskutek płynności rynku, banki członkowskie korzystały w niewielkim stopniu z kredytów w Bankach Rezerwy Federalnej. W takim bowiem wypadku podniesienie stopy dyskontowej przez Banki Rezerwy Federalnej nie doprowadziłoby do zmniejszenia ogólnej kwoty kredytów. Natomiast skutek ten osiągają operacje otwartego rynku, gdyż przez sprzedaż na giełdzie weksli lub papierów przez Banki Rezerwy

Federalnej zmniejsza się — bez pośrednictwa banków członkowskich — kwota obiegu i maleją rezerwy banków członkowskich, co zmusza je do zmniejszania udzielonych kredytów. W 1928 r. Banki Rezerwy Federalnej działały z wielką energją w kierunku ukrócenia spekulacji giełdowej, a zwłaszcza jej finansowania przez banki prywatne. Jednakże, pomimo znacznych sprzedaży papierów państwowych i podniesienia stopy dyskontowej, działalność kredytowa banków członkowskich znacznie wzrosła — zwłaszcza w dziale pożyczek giełdowych — a suma kredytów udzielonych przez Banki Rezerwy Federalnej zwiększała się, gdyż środki potrzebne na finansowanie pożyczek giełdowych i innych uzyskały banki członkowskie drogą sprzedaży i redyskonta weksli w Bankach Rezerwy Federalnej. W tych warunkach Federal Reserve Board zaczął rozważać problem, w jaki sposób wpłynąć na zahamowanie spekulacji na giełdzie. Banki Rezerwy Federalnej, które nie posiadały już większych zapasów papierów państwowych, nadających się do sprzedaży na rynku, proponowały dalsze podwyższanie stopy dyskontowej. Propozycja ta spotkała się jednak z silnym sprzeciwem kół gospodarczych, a następnie także Federal Reserve Board’u, który uważał, że wobec dużych rezerw banków członkowskich niema jeszcze potrzeby hamowania pomyślnego rozwoju życia gospodarczego przez podniesienie stopy dyskontowej. Federal Reserve Board wydał jedynie komunikat, w którym zalecał Bankom Rezerwy Federalnej wywrzeć presję na banki członkowskie w kierunku zredukowania kredytów spekulacyjnych. Do redukcji tej jednakże nie doszło i w końcu października 1929 r. nastąpiło na giełdzie nowojorskiej gwałtowne załamanie się kursów papierów, zaś w następnych miesiącach wystąpiły pierwsze objawy światowego kryzysu gospodarczego.

4. Okres depresji 1929—1933 r. W związku ze znacznem zadłużeniem w Bankach Rezerwy Federalnej oraz panicznem wycofywaniem wkładów po krachu giełdowym, sytuacja banków członkowskich była w 1929 r. w wysokim stopniu niezadowalająca. Banki Rezerwy Federalnej przyszły więc z pomocą bankom członkowskim, skupując od nich w ostatnich miesiącach 1929 r. za 350 milj. $ obligacyj Stanów Zjednoczonych, umożliwiając w ten sposób bankom normalną pracę bez uciekania się do redyskonta w Ban-