94296701

WYDZIELANIE WEWNĘTRZNE 551

spolone są w pewien złożony układ nietylko pod względem anatomicznym, lecz także i funkcyonalnym.

C) Nadnercza (Układy nadnerczynowe).

Zarówno badania anatomiczne, jak i embryologiczne wykazują, że nadnercza nie są organami jednolitymi, lecz że powstały z dwóch rozwojowo różnych układów: interrenalnego i suprarenalnego (pochodzenia ektodermalnego). Kora nadnerczy jest częścią składową układu interrenalnego, rdzeń nadnerczy — należy do układu suprarenalnego. Układy te w pierwotnej swej postaci ciągną się wzdłuż całego ciała kręgowców, od łuków skrzelcwych aż do ogona, i nawet w organizmie ludzkim reprezentowane są w większym stopniu, niż do niedawna przypuszczano. U ryb obydwa te układy leżą oddzielnie, u wyższych kręgowców, układy te w postaci rozdzielonej* występują tylko podczas życia zarodkowego, w miarę zaś rozwoju zatracają stopniowo swoją samodzielność, ulegając przytem częściowej redukcyi. Wzajemne zespolenie się tych dwóch układów zaznacza się już u gadów, ściślejszem jest ono u płazów i ptaków, a u ssaków' występuje szczególna postać topograficznego złączenia się tych układów, polegająca na tern, że tkanka suprarenalna, tworząca rdzeń nadnerczy, zostaje całkowicie otoczoną przez tkankę korową, należącą do układu interrenalnego. W ten sposób u wyższych kręgowców^r nadnercza stanowią największą i najważniejszą, ale nie jedyną część owych dwóch układów. U płazów i ptaków zawsze pewna część układu suprarenalnego występuje niezależnie od nadnerczjr, a nawet u ssaków spotykamy części oddzielnych układów jako t. zw. gruczoły dodatkowe. Takiemi wolnemi częściami układu suprarenalnego są grupy komórek, względnie oddzielne komórki, rozsiane w mniejszej lub większe ilości wzdłuż całego układu współczulnego. Do nich należy kłębek szyjny (glan-duła carotica) oraz t. zw. ciałka Zuckerkandla, nazwane przez A. Kohna — paraganglia, znajdujące się w okolicy rozwidlenia aorty brzusznej.

Dodatkowe wolne części układu interrenalnego u człowieka spotykają się najczęściej w pobliżu nadnerczy, dalej w tkance nerek, w przestrzeni pozaotrzewnowej, n. p. w więzadle szerokiem u kobiet, w przyjądrzach i wzdłuż przewodów nasiennych u mężczyzn. Twory te często bywają nazywane dodatkowemi nadner-