94296101

WYDZIELANIE WEWNĘTRZNE 545

3.    Nadto istnieje cały szereg doświadczeń, wykonanych na zwierzętach, które zostały zapoczątkowane przez Schiffa, a które również doprowadzają do tego samego wniosku, że tarczyca jest ważnym gruczołem o wewnętrznem wydzielaniu, mającym wpływ na rozwój i prawidłowe odżywianie ustroju, szczególnie na czynność układu nerwowego. Wycięcie bowiem tego gruczołu u rozmaitych zwierząt, w przeważnej części przypadków, nie tylko wywoływało ciężkie zaburzenie w sferze odżywczej i nerwowo psychicznej, ale także prawie zawsze pociągały za sobą śmierć zwierzęcia. W przepadkach zaś. w których po wycięciu gruczołu zwierzę pozostawało przy życiu, zawsze udawało się stwierdzić istnienie gruczołów dodatkowych.

4.    W końcu faktów, najbardziej przemawiających za znaczeniem i rolą gruczołu tarczowego, dostarczyły doświadczenia na zwierzętach i obserwacye na ludziach, którym bądź po wycięciu gruczołów tarczowych, bądź podczas zmian chorobowych wskutek zaniku gruczołów tarczowych, w rozmaity sposób wprowadzano do ustroju gruczoł tarczowy lub jego składniki. We wszystkich tych przypadkach dało się stwierdzić albo bardzo znaczne osłabienie symptomów chorobowych, albo nawet zupełne wyleczenie. Badania tej kategoryi rozpoczęły się, jak to najczęściej bywa, od zabiegów bardzo skomplikowanych a skończyły się na bardzo prostych. Skoro zwierzę po wycięciu gruczołu tarczowego ginie, sama przez się nasuwała się myśl, że można uratować życie przeszczepianiem gruczołu tarczowego od innego zwierzęcia. Tak też rozpoczął swoje doświadczenia Schiff. Wprawdzie, jak się okazało z doświadczeń Schiffa i całego szeregu późniejszych badaczy, wszczepiony gruczoł nie przyrasta, lecz stopniowo ulega wessaniu i w końcu w zupełności znika, jednakże przedłuża on niewątpliwie życie zwierzę cia, pozbawionego gruczołu tarczowego i znacznie zmniejsza natężenie objawów patologicznych.

Ten fakt z kolei nasunął myśl (Mackenzie), zamiast przeszczepiania, podawania chorym w pokarmach świeżego gruczołu tarczowego, a następnie substancyi suchych tego gruczołu zwierząt zdrowych. Wynik okazał się nadzwyczajny, jeżeli zachowano miarę w ilościach podawan}^rch tarczycy, i to nie tylko w przypadkach w kt jrych objawy chorobowe występowały samoistnie z powodu niedomagania gruczołu tarczowego ale także w przypadkach charłactwa po wycięciu wola. Leczenie to jednakże ma tę ujemną Fizyologia człowieka II.    35