Magazyn67701

373

GLINY — GMINA

mierze, zwłaszcza w zakresie wyrobów szlachetnych i wysokoogniotrwałych, posługuje się surowcem obcym, głównie niemieckim i czeskim. W r. 1935 sprowadzono do Polski glin rodzimych, mielonych i szlamowanych za 2 952 tys. zł (779 836 q). Dodać należy, że w roku tym wyrobów gotowych wwieziono za 3 467 tys. zł.

Włodzimierz Kowalski.

Głąbiński Stanisław.

Ekonomista i polityk. Urodź, w 1862 r. w Skolem (Małopolska). Gimnazjum kończy! w Samborze (1880), na uniwersytet uczęszczał we Lwowie, który ukończył w 1884 r. uzyskując doktorat prawa w 1887; praktykę adwokacką odbywał w Samborze, Lwowie i w Wiedniu, tam też studjowal w seminarjum Karola Mengera. Wykładał na Uniwersytecie lwowskim ekonomję polityczną i skarbowość od 1888 r. jako docent, a od 1892 jako profesor. Brał czynny udział w życiu politycznem, społecznem i nauko-wem. W 1902 r. dał inicjatywę do utworzenia w zaborze austrjackim stronnictwa na-rodowa-d'emokratycznego i był jego pierwszym prezesem. W 1902 r. wybrany został posłem ze Lwowa do Rady Państwa w Wiedniu. W latach 1907—1911 był prezesem Koła Polskiego, w 1911 r. wszedł do rządu jako minister kolei. W czasie wojny był przeciwnikiem orjentacji austrjacko-niemieckiej i był inicjatorem rezolucji, uchwalonej następnie przez Kolo Polskie 16. V. 1917 r. na wniosek Włodzimierza ^etmajera, a mówiącej o zjednoczeniu wszystkich ziem polskich. Po zawarciu pokoju brzeskiego odesłał cesarzowi Karolowi swoje odznaczenia i godności. W październiku 1918 r. piastował w gabinecie Świerzyńskiego tekę spraw zagranicznych. W styczniu 1919 r., jako pełnomocnik Rządu Polskiego, zawarł porozumienie z Ru-munją w sprawie powrotu do Polski przez Rumunję wojsk gen. Żeligowskiego. W latach 1919—¹9²^ był posłem do Sejmu i prezesem klubu sejmowego Związku Ludowo-Narodowego. Jako poseł referował wiele ważnych ustaw m. in. część ustawy konstytucyjnej z 1921 r. Od 28. V. do 27. X. 1923 r. był ministrem oświaty w Il-gim gabinecie Witosa. W latach 1928 do 1935 piastował mandat senatorski i był prezesem Klubu Narodowego w Senacie.

Jako ekonomista reprezentuje Głąbiński w nauce polskiej kierunek historyczny i narodowy, rozważający gospodarstwo narodowe jako całość, która obejmuje nietylko działalność ludzką, ale zarazem działalność państwa, Kościoła i wszelkich grup społecznych. Główny nacisk kładzie na wytworzenie zwartego społeczeństwa ideowego, opartego na świadomości wspólnych interesów i obowiązków społecznych.

Ogłosił drukiem: o systemie fizjokratów w ekonomice społecznej (1888); O walucie w Austrji i jej reformie (1891); System Ekonomji Społecznej (1893) (jako drugi tom systemu Leona Bilińskiego); Ekonomika Społeczna tom I (1905); Wykład ekonomiki społecznej (1913); Ekonomika Narodowa, 2 tomy (1927 i 1928); Wykład nauki skarbowej (1894, 1902, 1910, 1925) (cztery wydania); Polskie Prawo Skarbowe (1928); szereg rozpraw ekonomicznych w Przeglądzie Prawa i Administracji, Ekonomiście polskim, Petersburskim Kraju, Ruchu Społecznym i Ekonomicznym (ostatnio rozprawę „Idea szkoły narodowej w ekonomice". 1937.). Osterr.- Ung. Revue, w Roku Polskim, Przeglądzie Narodowym, Kwartalniku Naukowego Instytutu Emigracyjnego, Myśli Narodowej, w Gazecie Narodowej i Słowie Polskiem, w Wielkiej Encyklopedji Powszechnej; w Księdze pamiątkowej Uniwersytetu Lwowskiego ku czci Leona Pinińskiego. Jest członkiem amerykańskiej Akademji Nauk Społecznych i Politycznych w Filadelfji i Towarzystwa Naukowego we Lwowie.

Ignacy Weinfeld.

Gmina.

1. Uwagi ogólne. 2. Rozwój gminy w Polsce. 3. Ustrój współczesny.

1. Uwagi ogólne. Zasadniczym motywem działalności samorządu lokalnego — jest poczucie wspólnoty interesów wśród mieszkańców jednego obszaru.

W g. występuje zwłaszcza żywo pewna solidarność czysto sąsiedzka, w większych jednostkach samorządu terytorjalnego odgrywają wybitniejszą rolę wspólne interesy gospodarcze danego regjonu, niekiedy pewne tradycje historyczne lub nawet właściwości etnograficzne. Z tych czynników powstaje swoisty objaw pewnego „patrjotyzmu lokalnego", który jest jednym z głównych źródeł siły twórczej samorządu i jego zabiegli-wości w krzewieniu dobrobytu miejscowego.