Magazyn6F201

458

GÓRNICTWO I HUTNICTWO

pujące (w tonnach):
Rok	Złom kraj.	Złom zagrań.	Razem
1927	1 151 252	481979	633 231
1928	: 175 218	527 946	703 164
1932	146 651	no 958	257 609
1935	143 232	354 204	499 436
1936	146 602	43 ^8 495	5^85 097

Ilość złomu krajowego jest wielkością prawie stalą, która zmienia się tylko w bardzo nieznacznych granicach. O ile więc idzie o zwiększenie spożycia złomu, czy to wobec zwiększenia wytwórczości stali, czy też w celu zwiększenia jego ilości dawanej do pieca martenowskiego, to w każdym wypadku zwiększenie ilości złomu może mieć swoje źródło tylko w zwiększeniu ilości złomu zagranicznego. Na zwiększenie ilości żelastwa krajowego możemy liczyć tylko w tym wypadku, i to dopiero po pewnym okresie czasu, jeżeli nasz wskaźnik spożycia żelaza wydatnie się podwyższy.

Zaopatrywanie hut w żelastwo po wojnie odbywało się początkowo rozmaicie, w zależności od dzielnicy.

W myśl konwencji genewskiej podpisanej dn. 15 maja 1922 roku, huty woj. Śląskiego miały otrzymywać z Niemiec w ciągu 5 lat takie ilości starego żelastwa, jakie potrzebne im były dla przeciętnej rocznej wytwórczości w okresie 1913—1920 r. Praktycznie został ustalony kontyngent roczny w wysokości 235 tys. tonn, nie był on jednak nigdy w całości wykorzystany. Dzięki temu, że huty górnośląskie posiadały możność otrzymywania wspomnianego żelastwa niemieckiego, nie interesowały się one złomem krajowym, z którego w pełni korzystały tylko huty b. Kongresówki. Wygaśnięcie w 1927 r. umowy złomowej z Niemcami postawiło hutnictwo śląskie w konieczności szukania innych źródeł dostaw. Zagadnienie udało się zupełnie szczęśliwie rozwiązać przy pomocy nowej instytucji, powołanej do życia w końcu 1926 r., Centrali Zakupu Złomu Pol. Hut. Żel., która współdziałając z istniejącemi już na G. Śląsku instytucjami Złom i Żelazohurt, zdołała uzyskać dostateczne ilości złomu, tak że wygaśnięcie umowy z Niemcami na działalności hut zupełnie się nie odbiło.

Centrala Zakupu Złomu powstała 30 listopada 1926 r. jako wspólny organ hut, mający na celu zorganizowanie dostaw złomu dla hut zarówno z rynku krajowego, jak i z zagranicy. Pod względem prawnym jest to spółka z o. o., która działa wyłącznie w interesie hut i nie osiąga żadnych zysków. Koszty pokrywane są przez huty w stosunku otrzymywanego złomu.

Centrala od początku swego istnienia rozwinęła ożywioną działalność, organizując zakup na rynku krajowym i powodując tern ogromną obniżkę ceny, która w latach 1926 i 1927 osiągnęła wybujałą wysokość, skutkiem wzajemnej konkurencji hut. Centrala Złomu zorganizowała całą sieć dostawców, którzy, nie znajdując bezpośrednich kupców-nabywców w hutach, muszą cały zebrany materjał dostarczać do rozporządzenia Centrali. Z rynków zagranicznych złom jest dostarczany Centrali przy pomocy największych zagranicznych hurtowników.

Na rynku krajowym złom jest pochodzenia dwojakiego: zbierany na całej przestrzeni kraju przy pomocy sieci agentów, oraz złom kolejowy. Normalne ilości dostarczane przez rynek wolny nie przekraczają 100 tys. tonn, czyli około 8 tys. tonn miesięcznie. Dostawy kolejowe normalne obracają się w granicach 40 do 5° tys. tonn rocznie, czyli miesięcznie około 4 tys. tonn. Resztę musi dostarczyć zagranica. Zapotrzebowanie złomu dla hut wynosi: dla wielkich pieców ok. 10% wytwórczości surówki i dla martenów ok. 660 kg na 1 ton-nę wytworzonej stali. Przy produkcji w 1936 r. 584000 t surówki oraz 1 144000 tonn stali zapotrzebowanie na złom wyniosło przeszło 800000 tonn, z czego złomu kupnego należało dostarczyć przeszło 600000 tonn. Ponieważ w kraju można dostać około 150 000 tonn, z zagranicy należało więc otrzymać około 450 000 tonn.

Dostawy złomu do hut przeprowadzone przez Centralę Zakupu Złomu były nastę-

Coraz większe trudności w otrzymywaniu złomu zagranicznego oraz ciągle rosnąca cena wywołały ze strony światowych konsumentów złomu reakcję, która wyraziła się w zorganizowaniu zakupów złomu na rynku światowym. Inicjatywa do tej organizacji wyszła ze strony Polski, która też dała swoje podstawy dla zorganizowania tego porozumienia. Obecnie została już utworzona Międzynarodowa Konwencja Złomowa, do której weszły wszystkie państwa europejskie zainteresowane w zakupie złomu oraz z państw pozaeuropejskich Japonja, która jest największym spożywcą złomu światowego. Do organizacji tej przystąpili