Magazyn6H401

480

GÓRNICTWO 1 HUTNICTWO

bokości do 300 stóp, a wkrótce w Ropiatice wywiercono ręcznie szybik, który dawał do 10 tonn ropy na dobę, czyli był tak wydaj¹-ny, jak ówczesne przeciętne szyby w Stanach Zjednoczonych.

Do 1884 r. szyby wiercono systemem ręcznym zapomocą t. zw. wolnospadu, a w 1884 r. przybył do Galicji Kanadyjczyk Mac Garvey i wprowadził maszynowy kanadyjski system wiercenia otworów. Pierwsze wiercenia tym systemem wykonano w okolicy Gorlic (Kryg), a dalsze udoskonalenia tego systemu zostały wprowadzone przez polskich inżynierów Zdanowicza, Wolskiego, Fabiańskiego i innych.

Od wprowadzenia maszynowego systemu wiercenia datuje się dopiero prawdziwy rozwój górnictwa naftowego w Małopolsce. Powstaje cały szereg kopalń w okolicach Gorlic i Krosna (Kryg, Kobylanka, Lipinki, Bobrka, Wietrzno, Węglówka, Iwonicz). Wiele z tych kopalń jest czynnych obecnie i produkuje jeszcze stosunkowo pokaźne ilości ropy.

Niemniej ważnym czynnikiem rozwoju polskiego górnictwa naftowego była twórcza inicjatywa i działalność Stanisława Szczepanowskiego, jednego z najwybitniejszych i najwięcej zasłużonych ludzi tego pokolenia, któremu niedane było doczekać Polski wolnej i odrodzonej.

Przed swą owocną działalnością w Małopolsce Szezepanowski przebywał długie lata w Anglji, po powrocie w 1879 ^r- do ojczyzny Szezepanowski niezmordowanie w pieszych dalekich wędrówkach zwiedza niemal całe Podkarpacie i przeprowadza poszukiwania i badania terenowe. Z jego inicjatywy zostali zaproszeni do Polski kanadyjscy wiertacze jako instruktorzy dla na szych przyszłych wiertaczy, którzy z biegiem czasu nabyli takiego doświadczenia, że ze swej sztuki zasłynęli na całym świecie.

W związku z rozwojem kopalnictwa naftowego ciche przedtem Podkarpacie znacz¹-nie się ożywiło, a ludność miejscowa otrzymała na powstających kopalniach pracę i godziwy zarobek.

Dzięki działalności Szczepanowskiego px>-wstały kopalnie ropy również i na wschodzie Małopolski (Słoboda Rungurska, Schodnica), a w Peczeniżynie (koło Słobo-dy Rungurskiej) pjowstaje nowoczesna, na wzór amerykański urządzona rafinerja naftowa.

Z tego świetnego okresu działalności Szczepanowskiego (1880—1900) pjochodzą najlepsze tradycje polskiego górnictwa naftowego, które później niestety stopniowo zamierają i ulegają elementowi napływowemu, często spekulacyjnemu, który w miarę rozwoju przemysłu zaczął odgrywać coraz to większą rolę.

Należy wyraźnie stwierdzić, że wielki kapitał zagraniczny przyszedł do polskiego górnictwa naftowego później, gdy pionierska działalność Szczepanowskiego i jego współpracowników — techników i róbot-ników galicyjskich — odkryła już zasadnicze źródła naftowe i stworzyła, często z wielkim trudem, pierwsze warsztaty pracy górnictwa naftowego.

Zanim przejdziemy do opisu nowego okresu w rozwoju górnictwa naftowego, w którym Borysław i sąsiednie rejony zaczynają odgrywać dominującą rolę, należy zapoznać się z produkcją początkową Polski w okresie lat 1885—1900 (tab. 3):

TAB. 3. PRODUKCJA POLSKI.

Rok	Tonn
1885	8 000
1886	43 *°°
1887	40 OOO
1888	64 900
1889	71 700
1890	91 600
1891	87 700
1892	89 900
1893	96 300
1894	132 OOO
1895	214 800
1896	339 700
1897	309600
1898	323 100
1899	321 600
1900	326 300

Z tabeli 3-ej wynika stały wzrost produkcji w okresie 1885—1900 r. Zwraca na siebie uwagę wzrost w 1886 r. — jest to rezultat zastosowania maszynowego systemu wiercenia; wielki skok w produkcji w latach 1895—1896 zależny jest od roz woju kopalni w Schodnicy (otwór Jakób dowiercony w 1895 r. produkował wybuchowo do 200 tonn dziennie).

Następny okres w polskim przemyśle naftowym należy uznać jako „borysławski", ponieważ wydajne złoża odkryte w tym rejonie zaczynają wyraźnie dominować w ogólnej produkcji. Wszystkie większe