Magazyn6s501

INWENTARYZACJA I OSZACOWANIE MAJĄTKU PAŃSTWOWEGO 731

służyć może wartość wymienna objektów majątkowych. Przy szacowaniu majątku narodowego stosowany jest szereg metod, opartych bądź na kapitalizowanym dochodzie lub rencie, bądź na opodatkowaniu, dziedziczeniu, kredycie hipotecznym. W zastosowaniu jednak do majątku państwowego, na którym nieraz opiera skarb państwa swe emisje papierów państwowych i środków płatniczych, za najbardziej objektywną podstawę szacunku ogólnego służy wartość określana ceną pieniężną, — zakupową, sprzedażną, rynkową, likwidacyjną oraz droga kapitalizacji dochodu. Majątek zatem państwowy w ściślej szem znaczeniu, przydat-nem do bilansowania, przedstawia sumę wartości pieniężnej trwałych dóbr gospodarczych, jaką można byłoby otrzymać bieżąco na rynku w dniu inwentaryzacji i oszacowania. By otrzymać wartości najbardziej realne, kierować się należy zasadami następującemi: i) Wartość pieniężna szacowanego objektu nie powinna przewyższać ceny obrotowej na rynku miejscowym. 2) O ile wiadoma jest cena zakupowa objektu, ona powinna być przyjęta za podstawę szacunkową przy uwzględnieniu amortyzacji. 3) W braku ceny zakupowej danego objektu wartość jego określać należy według ceny rynkowej takiegoż objektu nowego z uwzględnieniem stopnia technicznego zużycia. 4) O ile jest możność oszacowania danego objektu kilkoma różnemi metodami, wykorzystać należy taką sposobność w celu wzajemnej kontroli. 5) Dla jednostek gospodarczych, prowadzących bilanse, należy brać za podstawę do szacunku ich majątku pozycje aktywne bilansu na dz,eń inwentaryzacji z uwzględnieniem ewentualnie amortyzacji. 6) Wartość szacunkową ustalać należy, o ile możności, brutto i netto t. j. po odjęciu obciążeń od wartości bruttowej. 7) Przy rozbieżności danych oszacowania z różnych źródeł należy przyjmować wartość raczej mniejszą.

W zastosowaniu do grup majątku państwowego, wymienionych w ustępie o inwentaryzacji metody szacowania, przedstawiają się w sposób następujący:

a) Nieruchomości i ruchomości w administracji cywilnej i wojskowej. Za podstawę oszacowania placu brana jest wartość 1 m® według cen w danej miejscowości, a w dużych miastach nawet w dzielnicy. Budynki szacowane są według kubatury po cenach miejscowych 1 m®, z uwzględnieniem rodzaju materjału i stanu użytkowego. Nie należy szacować gmachów reprezentacyjnych według ich specyficznej lub historycznej dla obywateli państwa wartości, lecz na-równi ze zbliżonemi co do budowy gmachami sprzedażnemi użytku prywatnego. Domy skarbowe np. mieszkalne można szacować dla kontroli drogą kapitalizacji dochodu z komornego w podobnych Joniach prywatnych. Wreszcie za podstawę może być brany ewentualnie szacunek towarzystw wzajemnych ubezpieczeń. Ruchomości oceniane są na podstawie wyżej podanych zasad 1—3.

b)    Majątki ziemskie szacowane są od ha według cen miejscowych, wypośrodkowa-nych z cen zakupu-sprzedaży gospodarstw rolnych, podobnych co do wielkości i klas gruntu, urządzeń gospodarczych i t. p. Uwzględnić przytem należy obciążenia i należności. Celowe jest równoległe szacowanie drogą kapitalizacji czystego dochodu z majątku, a nawet na podstawie kredytu hipotecznego, obciążającego majątki prywatne.

c)    Lasy państwowe szacowane być mogą metodą podwójną: 1) jako łączna wartość drzewostanu podług cen rynkowych za drzewostan każdej klasy według wieku, oraz gruntu pod lasem na podstawie ceny gruntu gorszej klasy; 2) drogą kapitalizacji rocznego dochodu ze sprzedaży drzewostanu tylko w zakresie normalnego przyrostu rocznego drewna, z podziałem na użytkowe i opałowe, zgodnie z faktycznym stanem rzeczy. Przy obliczaniu rentowności boni-fikować należy stosowane świadczenia tanie lub darmowe (np. w postaci opalu i budulca dla niezamożnej ludności lub gruntu z pod lasu na cele publiczne i t. p.). Stosowane są próby oparcia szacunku na dochodzie z zalesionego gruntu. Na omówionych zasadach uwzględniony być winien szacunek zabudowań, zakładów, kolejek leśnych i t. p. objektów, wchodzących w skład gospodarki leśnej.

d)    Środki komunikacji. W razie potrzeby oszacowania poszczególnych grup obiektów kolejowych jak tor, budynki, tabor i t. p. określać należy wartość ,ch rynkową i otrzymane składniki szacunkowe sumować. Ponieważ jednak istnieje dla prawidłowej eksploatacji kolei pewne techniczne ustosunkowanie urządzeń jak warsztatów, sta-cyj wodnych, stacyj i przystanków ruchowych, telegrafu, telefonu . t. p. w odniesie-