Magazyn6�901

825

JAWNA SPÓŁKA

ma prawa kontroli. Sam spólnik nie może rozporządzać — póki spółka istnieje — prawami, które mu służą z tytułu uczestniczenia w niej, może natomiast rozporządzać przysługującym mu zyskiem, odsetkami, roszczeniem o zwrot wydatków i t. p.

Spólnika dotyczy zakaz konkurencyjny; w razie przekroczenia zakazu każdy spólnik może żądać od przekraczającego zakaz wydania osiągniętych przezeń korzyści i wy płacenia spółce odszkodowania; roszczenia z tego tytułu przedawniają się z upływem sześciu miesięcy od dowiedzenia się o czynie konkurencji przez wszystkich spólni-ków, w każdym zaś razie — z upływem trzech lat.

6. Rozwiązanie, likwidacja i przedawnienie roszczeń z zobowiązań spółki przeciw spólni-kom. Spółka jawna rozwiązuje się: i) z przyczyn przewidzianych w umowie, 2) za zgodą wszystkich spólników, oraz na skutek 3) upadłości spółki lub spólnika, 4) śmierci spólnika, 5) wypowiedzenia, 6) wyroku sądowego. Jeżeli ustanowiony w umowie czas trwania spółki upłynął, spółka może być milcząco przedłużona, gdy pomimo upływu terminu działalność spółki za zgodą spólników trwa dalej; spółkę, w ten sposób przedłużoną, co do czasu trwania uważa się w dalszym ciągu za zawartą na czas nieograniczony.

W zasadzie, na skutek śmierci spólnika spółka się rozwiązuje; może jednak umowa spółki postanowić, że pomimo to spółka istnieć będzie dalej ze spadkobiercami zmarłego spólnika; jeżeli w tej mierze brak jest szczegółowszych postanowień w umowie spółki, każdy spadkobierca będzie mógł żądać w ciągu 6 miesięcy od dowiedzenia się o otwarciu spadku, aby go przyjęto do spółki w charakterze spólnika komandytowego czyli komandytarjusza, z jednocze-snem przekształceniem spółki firmowej na komandytową; określony w bilansie na dzień śmierci spólnika udział będzie zarazem wkładem i sumą komandytową danego spadkobiercy (spadkobierców — gdy ich jest kilku) w nowej spółce komandytowej. Jeżeli spadkobierca prawa tego nie urze czywistni, może ustąpić ze spółki, zawiadamiając o tern zarządców lub spólników. Odpowiedzialność spadkobiercy do czasu jego przystąpienia do spółki w charakterze komandytarjusza, ustąpienia lub rozwiązania spółki — ocenia się według zasad prawa spadkowego. Spadkobiercy mają prawa i obowiązki spólnika jawnego, gdy pozostają w niej w tym charakterze; gdy umowa zezwala spadkobiercom korzystać z praw zmarłego spólnika tylko wspólnie, muszą oni obrać jedną osobę do wykonywania tych praw.

Niezależnie od woli spólników może się też spółka rozwiązać na skutek wypowiedzenia przez spólnika, o ile spółkę zawarto na czas nieoznaczony (spółka zawarta na czas życia spólnika jest spółką na czas nieograniczony), oraz na skutek wypowiedzenia przez osobistego wierzyciela spólnika. W pierwszym przypadku wypowiedzenie dokonane być powinno przez zawiadomienie pozostałych spólników lub zarządcy na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego. W drugim — wypowiedzenia na takiż okres czasu, nawet gdy spółka była zawarta na czas oznaczony, może dokonać taki wierzyciel, który w ciągu półrocza bezskutecznie egzekwował swą należność z osobistego majątku spólnika i na podstawie prawomocnego tytułu uzyskał zajęcie roszczeń spólnika do spółki na przypadek jego wystąpienia lub rozwiązania spółki.

W razie grożącej możliwości rozwiązania spółki z powodów, leżących w osobie jednego ze spólników (choroba, niesumienność i t. p.), wszyscy spólnicy pozostali mogą żądać orzeczenia przez sąd, iż dany spólnik ustępuje; umowa spółki prawa tego uchylić nie może. W innych przypadkach, gdy zachodzi ważny powód ibrak zgody co do wyboru reprezentanta nie-spólnika i t. d.), każdy spólnik może żądać orzeczenia wyrokiem sądowym rozwiązania spółki.

Lecz nawet pomimo śmierci lub upadłości spólnika oraz pomimo wypowiedzenia przez spólnika lub osobistego wierzyciela spólnika, spółka może uniknąć rozwiązania, gdy tak postanowi umowa spółki lub spól nicy tak się ułożą niezwłocznie — w razie śmierci, a w każdym razie przed upływem terminu wypowiedzenia — w razie wypowiedzenia.

Wreszcie kodeks wskazuje, na jaki czas następuje obrachunek ze spólnikiem ustępującym, zmarłym, upadłym lub wypowiadającym (albo za którego wypowiedziano). W razie ustąpienia wysokość udziału spól nika oblicza się na zasadzie bilansu, uwzględniającego wartość majątku spółko-wego dla przedsiębiorstwa; w przypadku wypowiedzenia dniem bilansowym będzie ostatni dzień roku obrotowego, w którym