Magazyn61301

509

LEON XIII

Leon XIII.

Leon XIII, Gioacchino Pecci, urodził się 2 marca 1810 r. w Carpineto w ówczesnem Państwie Kościelnem. Nauki średnie, a następnie studja wyższe odbył pod kierunkiem jezuitów w Viterbo, a od 1822— 1832 w Rzymie. W latach 1832—1837 studjował prawo w Accademia dei Nobili Ecclesiastici. Dnia 31 grudnia 1837 roku otrzymał święcenia kapłańskie, a w sześć tygodni później, w lutym 1838 roku został delegatem t. j. gubernatorem w Bene-wencie. Wykazał na tern stanowisku dużą energję, z jaką pracował nad usprawnieniem administracji. W lipcu 1841 otrzymał delegaturę w Perugii, gdzie zasłużył się przez reformy w dziedzinie sądownictwa i finansów. W 1843 przeszedł Pecci do służby dyplomatycznej ; wyświęcony na tytularnego arcybiskupa Damietty, został mianowany nuncjuszem apostolskim w Belgji. Trzy lata spędzone na tern stanowisku wywarły na rozwój horyzontów myślowych przyszłego papieża wpływ ogromny. Zapoznał się praktycznie z nieznanemi mu z dotychczasowych doświadczeń włoskich nowożytnemi zagadnieniami życia politycznego, gospodarczego i społecznego uprzemysłowionego kraju, zaznajomił się z demokratycznym ruchem katolickim, dążącym do polityczno-społecznej przebudowy świata pod przewodnictwem Kościoła. Nie odniósł natomiast, pomimo całej swej zręczności, doraźnych sukcesów dyplomatycznych. Zraził do siebie biskupów, którzy oskarżali go o oportunizm i ministrów liberalnych, którzy zarzucali mu upór. Na życzenie gabinetu belgijskiego został Pecci odwołany ze stanowiska nuncjusza, a 10 stycznia 1846 mianowany biskupem Perugii. Na stolicy biskupiej w Perugii pozostawał Pecci przez 31 lat (od 1853 jako kardynał); skutkiem niechęci, jaką żywił do niego sekretarz stanu Piusa IX kardynał Antonelli trzymany zdała od szerszych spraw kościelnych i politycznych. W rządach diecezją zwrócił główną uwagę na podniesienie wykształcenia podległego sobie kleru i związanie instytucyj kościelnych z nowożytnemi zadaniami społecznemi. Powołany w 1877, po śmierci Antonellego, do Rzymu na stanowisko kamerlinga, został w kilka miesięcy później, po zgonie Piusa IX, wybrany 20 lutego 1878 papieżem.

Objąwszy rządy Kościoła w osiem lat po utracie przez papiestwo resztek panowania świeckiego, Leon XIII dążył do tego, aby Stolicę Apostolską zbliżyć do świata nowoczesnego i uczynić ją światu niezbędną, jako najwyższą potęgę moralną. „Kościół — pisał Leon 15 czerwca 1887 do sekretarza stanu kardynała Ratnpolli — jest najlepszym przyjacielem i najszlachetniejszym dobroczyńcą władców i ludów". Cele Kościoła nakazują mu walczyć wszędzie o pokój i sprawiedliwość; stąd gdy życie wysuwa nowe zagadnienia i trudności, jest obowiązkiem St. Apostolskiej przestudjować je i podać rozwiązanie, zgodne z moralnością chrze:;cijańską. Dotyczy to nietylko stosunków pomiędzy państwami, ale także pomiędzy klasami społecznemi. Stanowisko Kościoła wyjaśniał Leon w szeregu encyklik, poświęconych sprawom politycznym i społecznym. Tak pojęte zadania papiestwa rozwijał Leon przez 25 lat pontyfikatu z prawdziwym talentem, łącząc subtelność teologa scholastycznego ze zręcznością włoskiego dyplomaty. W dziedzinie politycznej dążył papież do nawiązania stosunków z jak największą liczbą państw. Zwycięsko zakończył walkę, toczoną przez Bismarcka z Kościołem, doprowadzając do cofnięcia antykatolickiego ustawodawstwa w Niemczech. Załagodził zaostrzone stosunki z Rosją, co pozwoliło na obsadzenie w 1883 roku 12 wakujących stolic biskupich, ale nie dało katolicyzmowi należytych wolności w państwie carów, a zwłaszcza nie poprawiło doli unitów. Wychodząc z zasady, że Kościół uważa za dobry każdy ustrój i każdy rząd, który w sposób sprawiedliwy dąży do zapewnienia dobra powszechnego, papież wezwał 16 lutego 1892 katolików' francuskich, zgrupowanych przeważnie w stronnictwach mo-narchistycznych, do uznania republiki i współpracy w instytucjach republikańskich.

Największe i najtrwalsze dzieło Leona XIII to budowa społecznego programu Kościoła (encyklika Rerum Novarum z 15 maja 1891). Zasługa „papieża robotników" w tej dziedzinie polega nietylko na kształtowaniu doktryny, ale przedewszystkiem na tem, że on pierwszy jasno i mocno postawił zasadę, iż Kościół musi wziąć czynny i kierujący udział w rozwiązywaniu spraw społecznych.

Wiele z poczynań Leona XIII spotkało się z niepowodzeniem lub też miało sukces tylko krótkotrwały, w każdym bądź razie jednak dzieło, którego dokonał sprawując nauczycielski urząd Kościoła, stawia go