Magazyn61401

510

LEON XIII — LE PLAY FR£DgRIC

w rzędzie najwybitniejszych papieży na przestrzeni dwudziestu stuleci.

Leon zmarł 20 lipca 1903 w kilka miesięcy po uroczystościach 25-lecia pontyfikatu.

Literatura: Boni: ll pensiero sociale di Leone XIII. Ber-gamo 1932. — Boyet* d'Agen: La jeunesse de Lion XIII. Tours 1896. — Mourrets Les directions politiąues_t tntelU tuelles et sociales de Lion XIII. Parts 1920. — Narfon: Lion XIII intime. Parts $.d.— Schtcer: Papst Leo XIII. Frei-burg 1923.— Soderinit Leone XIII. Milano 1932.— Słut*: Die p&pstliche Diplomatieunter Leo XIII. Berlin 1926.— Tar-dinit La dottrina sociale cattolica net documenti di Leone XIII. Roma 1928. — Timchledetr: Die Staatslehre Leos XIII. M.Glad-bach 1926/1927.

Janusz PajewskJ.

Le Play Frśdśrie.

Le Play urodził się w r. 1806 w Riviere we Francji, umarł w r. 1882 w Paryżu. Z zawodu inżynier górniczy pracował przez dłuższy czas w różnych krajach Europy. Po powrocie do Francji został profesorem Akademji Górniczej, zajmując równocześnie stanowisko generalnego inspektora górnictwa. Zasiadał też naprzód w Izbie Deputowanych, później w Senacie. L. P. należy do najwybitniejszych przedstawicieli myśli społecznej w XIX w. Od niego właściwie biorą początek chrześcijańskie kierunki społeczne. L. P. zdołał skupić dokoła siebie grupę współpracowników, zorganizowaną w So-ciete Internationale d’£conomie Sociale, zwolennicy zaś jego utworzyli szereg związków p. n.: Unions de la Paix Sociale. Stąd też szkołę jego nazywano „Ecole de la Paix Sociale". Organem tej szkoły było założone w r. 1881 pismo „La reformę sociale". W chrześcijańskiej myśli społecznej określa się szkołę L. P. jako kierunek konserwatywny. — Spoistość szkoły nie utrzymała się długo. Krótko po śmierci jej twórcy, w roku 1885, wystąpili z niej Demolins i ks. de Tourville i utworzyli osobną grupę „Ecole de la Science Sociale".

Działalność swoją naukową i publicystyczną, poza dziedziną czysto fachową, poświęcił L. P. kwestj i robotniczej i związanej z nią potrzebie reform społecznych. Badał on gruntownie warunki życia robotniczego, widział wszystkie jego braki i dlatego też domagał się reform szeroko pojętych, któreby zapewniły równowagę i pokój społeczny. Poprawę widział jedynie na drodze ścisłego dostosowania warunków życia do nauki chrześcijańskiej, do zasad etyki.

Główną przytem ideą L. P. był porządek społeczny, oparty na naturalnych autorytetach, wśród których na pierwszem miejscu stoi rodzina. Jej zdrowemu ustrojowi największe przypisywał znaczenie, to też tern zagadnieniem zajmował się stale w swoich badaniach. Uważał dalej, że w stosunkach robotniczych autorytet pracodawcy, odpowiednio pojmującego swoje obowiązki, winien grać rolę pierwszorzędną. Państwo winno wkraczać w te stosunki tylko w bardzo ograniczonej mierze i dopiero wtedy, gdy inne autorytety zawiodły. Do stowarzyszeń robotniczych odnosił się L. P. nieufnie i nie wyznaczał im żadnej roli w rozwiązaniu kwestji robotniczej. Znaczny rozgłos zdobyła metoda L. P., oparta o indukcję i ścisłe badania monograficzne, która znalazła wyraz w wielkiej liczbie studjów monograficznych, opracowanych przez niego i przez jego szkołę, poświęconych przede-wszystkiem badaniom i opisom rodzin robotniczych i włościańskich. W metodzie swej zbliżał się L. P. napozór do niemieckiej szkoły historycznej. Gdy jednak historycy sięgali w przeszłość dla wytłumaczenia i zrozumienia teraźniejszości, on szukał w przeszłości raczej wzorów. L. P. był pisarzem w drugiej połowie XIX w. bardzo znanym, jednakże na rozwój myśli społecznej większego wpływu nie wywarł. O zainteresowaniu, jakie wzbudził w Polsce, świadczy zapis, uczyniony przez ś. p. Jana Szwańskiego dla Kasy Mianowskiego, z którego odsetki miały być co 5 lat wypłacane za pracę napisaną według metody L. P.

Ważniejsze dzieła L. P.: Vues genera-les sur la statistiąue, suivies d’un aperęu d’une statistiąue generale de la France. 1840. — Les ouvriers Europeens. Etudes sur les travaux, la vie domestiąue et la condition morale des populations ouvrie-res de 1’Europe, precedees d’un expose de la methode d’observation. Paris 1855. — La reforme sociale en France, deduite de l’ob-servation comparee des peuples europeens. Paris 1864. — L’organisation du travail se-lon la coutume des ateliers et la loi du de-calogue, avec un precis d’observations com-parees sur la distinction du bien et du mai dans le regime du travail, les causes du mai actuel et les moyens de reforme, les objec-tions et les reponses, les difficultes et les Solutions. Tours 1870. — La paix sociale apres le desastre selon la pratiąue des auto-rites soumises au decalogue. Paris 1871. —