page0015

LEON XIII. I ARYSTOTELES. 9

Leon Xm. zaś bezpośrednio nawet zwrócił umysły do gruntownego badania pism Arystotelesowych, skoro w nowóm wydaniu dzieł św. Tomasza, wychodzącem z jego polecenia w Rzymie, kazał w komentarzach do Arystotelesa, obok łacińskiego przekładu położyć tekst grecki w formie najpoprawniejszćj. A tak po raz setny stwierdzoną została tradycya czcigodna, według którćj kościół rzymski nigdy nie zrywa z przeszłością klasyczna, lecz co w niej jest dobrem, pięknćm i prawdziwem, zwyczajem przezornych budowniczych, wciela jako materyał pożądany, do gmachu wiedzy i potęgi swojćj.

II. O dziejopisarzach filozofii.

Jak innych nauk, tak i filozofii historya została w naszych czasach doprowadzoną do niezwykłej doskonałości, a literatura, już to całe jćj dzieje, już to pojedyncze wykładająca epoki lub systemy, przybrała tak olbrzymie rozmiary, tak nieprzejrzaną ilość szczegółów', że sama bibliografia wypełniłaby tom obszerny. Nie mogąc wyczerpnąć bogatego materyału, ani tćż milczeniem pominąć poprzedników, co tyle ponieśli trudów w zbieraniu tekstów', tyle włożyli dowcipu w tłumaczenie ciemnych nieraz myśli lub faktów, ograniczę się do najznakomitszych, aby czytelnik i wiedział, zkąd czerpałem, i krótkie opowiadanie moje mógł uzupełniać, do dzieł obszerniejszych zaglądając. Ku lepszemu z nich korzystaniu, niech posłuży kilka uwag krytycznych, o ich duchu i metodzie, brakach i zaletach.

O słabych próbach historyi filozofii u starożytnych, wspomnimy w rozdziale następnym, gdzie będzie mowa o źródłach. W nowszych czasach pierwszy Tomasz Stanley w 1655 ogłosił

http://rcin.org.pl