page0079

WROŃSKIEGO ŻYCIE I 1’UACE. 69

pozostałym zaś funkcyom nadamy postać faktoryalnycli, to zwiększając kolejno liczbę funkcyj poddanych warunkom, o których mowa, — będziemy otrzymywali kolejno rozmaite wyrażenia funkcyi Fx. Metoda ta, której zarys podał tu Wroński, a którą rozwinął w późniejszych swoich pracach, miała stanowić ważne narzędzie do badania natury funkcyj i mieć doniosłe zastosowanie w metodach mechaniki niebieskiej.

W „krytyce teoryi funkcyj tworzących Laplace^,a^u stara się Wroński wykazać, że znane funkcye tworzące Laplace’a nie są tern narzędziem badania ogólnego, za jakie uważał je twórca; że w zastosowaniu do całkowania równań różniczkowych, teorya ta daje wprawdzie metody dowcipne, lecz sztuczne. Nie odmawiając Laplace’owi wielkiego talentu, krytykuje Wroński dążenia filozoficzne jego rachunku i podaje własne „naturalniejsze“ sposoby całkowania pewnej klasy równań różnicowych i różniczkowych.

Streszczone tu prace matematyczne Wrońskiego dotąd mało są znane. Jego „Technia algorytmiczna^a była wkrótce po wyjściu przedmiotem krytyki matematyka francuskiego Servois’a, krytyki surowej, lubo, zdaniem Ponceleta, nie zawsze sprawiedliwej ⁵), która wpłynęła zapewne na lekceważenie tej pracy we Francyi. Natomiast wspomniany już przez nas matematyk niemiecki Schweins wyzyskał całe bogactwo wzorów, zawartych w tern dziele Wrońskiego. Przeglądając wspomniane już (str. 61)dzieło Schweinsa: „Theorie der Differenzen und Differentiale^u, wydane w r. 1825, widzimy, że znaczną część podanych w niem wzorów ogólnych przypisać trzeba Wrońskiemu. Nie ukrywa zresztą Schweins nazwiska Wrońskiego, owszem wyraźnie zaznacza wielokrotnie zasługi jego w wielu dziedzinach analizy. Dzieło Schweinsa, będące raczej zbiorem wzorów, niż systematycznym wykładem umiejętności, nie wywarło, jak się zdaje, większego wpływu na postęp wiedzy i w samych Niemczech mało jest znanem; stąd o pracach Wrońskiego matematycy niemieccy prawie zupełnie nie wiedzieli.

Ogłoszone przez Wrońskiego w czasie od roku 1811 do 1819 dzieła matematyczne były w znacznej części urzeczywistnieniem jego planu reformy wdedzy matematycznej. Stanowiły one zarazem, według niego, „gwarancyę^a zamierzonej reformy całkowitej wiedzy ludzkiej. Wroński postanowił urzeczywistnić i dalsze części swego rozległego planu. Dzieła matematyczne były przeznaczone dla szczuplejszego koła osób, poświęcających się naukom ścisłym; dla szerokich warstw wykształconego ogółu potrzeba było dzieł, traktujących w sposób przystępny, już nie zagadnienia czystej wiedzy, lecz żywotne sprawy religii i polityki ze stanowiska nowej doktryny. Dzieło, jakie zamierzał poświęcić temu ważnemu zadaniu, miało mieć tytuł: „Tworzenie bez-

http://rcin.org.pl