page0015

WROŃSKIEGO ŻYCIE I I’RACE. 5

swojem podwójnem, Józef Marya, zapomniał prawie; zapomnieli o niem i inni, tak że uważano wyraz »l!oene« nie za część nazwiska lecz za imię ⁿ). Nazwisko Wrońskiego przybrał podobno jeszcze Antoni Hoehne, po swojej nobilitacyi¹²).

Młody porucznik zaznaczył się chwalebnie na polu walki; świadczy o tern jego biografia i stwierdzają dane urzędowe. Podczas oblężenia Warszawy przez Prusaków, Wroński był przy bateryi na Czy-stem. „Baterye nasze, mówi raport urzędowy¹³), wzajemnie odesłały granaty i bomby a szczęśliwie i trafnie z lewego skrzydła rzucone, zapaliły Wolę. I lubo w tern niemal wszyscy oficerowie artyleryi z wielką usilnością ubiegali się dobrem celowaniem podpalić, wydarzyło się jednak poruczniko-wi Wrońskiemu, że umierzywszy dobrze, zapalił stodołę w Woli, skąd większy pożar coraz bardziej rozszerzał się. Za tę staranność Najwyższy Naczelnik udarował tegoż porucznika złotym zegarkiem z takimże łańcuszkiem “.

Była to chwila w życiu Wrońskiego jedna z najpiękniejszych i we wspomnieniu jego najtrwalsza. Z rozrzewnieniem wspominał o tern zbliżeniu się swojem do najwyższego wodza, obok którego miał niezadługo walczyć w pamiętnym dniu klęski Maciejowickiej. Oczywiście, wiek młodzieńczy i brak doświadczenia nie pozwoliły zająć młodemu porucznikowi wybitnego stanowiska w armii, to też milczą o nim rozmaite późniejsze świadectwa drukowane; lecz najbliżsi towarzysze broni z uznaniem wspominają o wysokich zaletach swego młodego zwierzchnika ^u). W bitwie Maciej owickiej dowodzi Wroński bateryą na prawem skrzydle, do niewoli miał być wzięty prawie przy boku Kościuszki*. Jenerał Tormasow zatrzymał go jako jeńca w obozie rosyjskim. Był świadkiem zdobycia i spalenia nieszczęśliwej Pragi, a po wejściu do Warszawy, uwolniony został na słowo honoru.

W roku 1795 znajdujemy Wrońskiego w szeregach armii rosyjskiej. Co go skłoniło do przyjęcia tej służby, nie wiemy; sam Wroński podaje fakt suchy, bez żadnych wyjaśnień. Dowiadujemy się tylko, że młody 17-letni oficer otrzymuje stopień majora; że zostaje przyłączony do sztabu i do świty Suworowa. Miał być codziennym niemal gościem feldmarszałka, który rozmawiał z nim chętnie o rzeczach wojskowych. Z ironią opowiada nam Wroński: „że był codziennym świadkiem honorów, jakie SuworoAvowi składały wszystkie prawie znakomitości Europy, a nawet” Polacy, a mianowicie książę Poniatowski, dwaj bracia Grabowscy i inni; że mógł poznać, czem jest wielkość ludzka i już wtedy zgłębić całą jej próżność.^u

O pobycie dwuletnim w armii rosyjskiej niewiele nad to już wiemy. Pojechał Wroński do stolicy Rosyi i tu powziął myśl wstąpienia do

http://rcin.org.pl