Magazyn6 6801

964

MOCHNACKI MAURYCY — MOGILNICKI ALEKSANDER

I i przechylił się ku obozowi monarchistycz-^ nemu ks. Czartoryskiego. Wyrazem tej zmiany poglądów były pisma z Auxerre, gdzie przebywał w zakładzie tamtejszym dla emigrantów. Zalecał nieoglądanie się na cudzą pomoc, poleganie na własnych siłach, domagał się powierzenia całej władzy na emigracji ks. Czartoryskiemu, który ma za sobą opinję kraju. Były to ostatnie pisma, M. umarł bowiem w grudniu 1834 r. w Auxerre, licząc zaledwie 30 lat.

Z artykułów publicystycznych M., pisanych w kraju najlepsze są: Być albo nie być. — Dlaczego masy nie powstają? — Terroryzm nierozumu. — Z artykułów pisanych na emigracji: O charakterze emigracji polskiej. — O rewolucji w Niemczech. — O polityce rosyjskiej w Europie. — Zbiorowe wydanie pism M. wyszło w 5 tomach w Poznaniu w r. 1868; pisma nieobjęte edycją zbiorową wydał A. Śliwiński, Lwów 1910.

Literatura: Golłenhofw J.t Polityczna strona działalności Af. Mochnackiego. Kraków 1910. — Kucharzestcskit M. Mochnacki. Warszawa 1909. — Szpotańaki S.t M. Mochnacki. Warszaw 1919. — ŚUtdńaki A.: M. Mochnacki. Warszawa 1909.

Janusz Iwaszkiewicz.

rzystwa Patrjotycznego z Lelewelem jako prezesem. Z ramienia tego towarzystwa de-1 legowany był do Rady Administracyjnej i domagał się wydania Chłopickiemu rozkazu uderzenia na w. księcia. Powołany do zasiadania w Radzie Administracyjnej rychło musiał z niej ustąpić, naraziwszy się Chłopickiemu 3. XII. i później Lubeckiemu 4. XII. Opuszczony przez wszystkich zmuszony był szukać schronienia w domu tegoż Lubeckiego. Wydobyto pismo jego karmelickie, przypomniano pracę w cenzurze i uznano za niegodnego służby publicznej. Odsunięty od czynnej roli w polityce, zabity w opinji publicznej M. służył krajowi piórem, umieszczając szereg gorących pa-trjotycznych artykułów, jak w „Kurjerze Polskim" i „Nowej Polsce". Z chwilą rozpoczęcia walki wstąpił do 4 p. p. lin. i walczył pod Okuniewiem, Wawrem, Długosiodłem, Przytyczą i Ostrołęką, gdzie był czterokrotnie ranny i ozdobiony złotym krzyżem. Namawiał Skrzyneckiego do dokonania zamachu stanu, później prowadził konszachty z Krukowieckim, który jednak po objęciu władzy nie powołał go do rządu i omal nie kazał go rozstrzelać. Wyszedł z wojskiem z Warszawy i wydawał w Za-kroczymiu gazetę, gorąco zachęcając do wytrwania i dalszej walki. W początkach listopada znalazł się z bratem Kamilem w Paryżu, gdzie wziął udział w konstytucyjnem zebraniu Komitetu Narodowego pod prezy-dencją Niemojowskiego (6. XI. 1831 r.). Rychło jednak począł zwalczać ten komitet tak samo jak późniejszy pod przewodnictwem Lelewela, którego dawniej ubóstwiał. M. wyjechał z Paryża do Metz, gdzie pisywał artykuły do „Pamiętnika Emigracji", wydawanego przez Podczaszyńskiego i napisał „Powstanie Narodu Polskiego", gdzie w 2 obszernych tomach doprowadził opowieść dopiero do początku wojny. Dzieło to ukazało się w druku w r. 1834 i uczyniło ogromne wrażenie. W historji powstania, pomimo wszystkich zawartych w niej nieścisłości faktycznych i sądów jednostronnych, dał „arcydzieło rozmachu, ognia, plastyki dziejopisarskiej, a niemniej też przenikliwych rzutów historyczno-politycznych, z którego jeszcze niejedno pokolenie czerpać będzie naukę 1 zapał" (Askenazy). W tym czasie w M. dokonała się ewolucja poglądów: odsunął się od dawnych towarzyszy, surowo osądził Towarzystwo Demokratyczne

MogilnicKi Aleksander.

M., prawnik polski, urodził się w Łodzi ió. IV. 1875. Po ukończeniu szkół średnich w Łodzi odbył studja wyższe na wydziale prawnym uniwersytetu warszawskiego uzyskując w 1896 stopień kandydata praw. Poświęcił się następnie adwokaturze pracując początkowo w Łodzi, a od 19x1 w Warszawie. W 19x3 uzyskał doktorat praw na Uniwersytecie Jagiellońskim. W tymże roku rozpoczął wykłady prawa na wolnej wszechnicy w Warszawie. Następnie prowadził wykłady encyklopedji prawa, prawa cywilnego i prawa konstytucyjnego w Szkole Nauk Politycznych od jej założenia w 1915 do 1917. W latach 1917—1919 wykładał prawo karne na uniwersytecie warszawskim. Z chwilą utworzenia w 1917 państwowego sądownictwa polskiego M. poświęcił się pracy sędziowskiej i został 1. IX. tego roku sędzią Sądu Apelacyjnego. W styczniu 1920 przeszedł na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego, a 17. X. 1924 został prezesem Izby Karnej w Sądzie Najwyższym. Obok pracy sędziowskiej i naukowej M. rozwijał