Magazyn6 8301

979

MONOPOLE SKARBOWE

dytu, wreszcie ustala zasady stosunku służbowego, uposażenia i zaopatrzenia emerytalnego (Rozp. Min. Skarbu z dn. io. I. 1933 ^r-> Dz. U. R. P. Nr. 5, poz. 25, 26 i 27 oraz z dn. 28. VIII. 1934 r., Mon. Pol. Nr. 206). Dyrekcja z dyrektorem na czele jest władzą podporządkowaną Ministrowi Skarbu. Kieruje ona przedsiębiorstwem. Członkami dyrekcji są szefowie działów. W wykonywaniu uprawnień monopolowych pomagają przedsiębiorstwu urzędy skarbowe akcyz i monopolów oraz Izby Skarbowe. Zobowiązania podpisuje dyrektor i jeden z członków dyrekcji lub dwu członków dyrekcji. Stosunek prawny przedsiębiorstwa monopolowego do dostawców, przetwórców i odbiorców jest stosunkiem prywatno-praw-nym. Dla sporów z tego stosunku właściwe są sądy cywilne, a w najwyższej instancji Sąd Najwyższy, nie Najwyższy Trybunał Administracyjny. Pożyczki powyżej 10% ogólnego dochodu eksploatacyjnego brutto w roku minionym oraz pożyczki długoterminowe i zabezpieczone listami zastawnemi, obligacjami lub hipoteką również wymagają ustawy. Krótkoterminowe pożyczki poniżej tej granicy zaciąga dyrekcja.

4. Pracownicy. Pracownicy monopolów spirytusowego, tytoniowego i solnego pozostają do monopolów w stosunku publicznoprawnym. Jedno dla trzech monopolów wydane Rozp. Min. Skarbu z dn. 3. IV. 1935 r., (Dz. U. R. P. Nr. 31, poz. 228) normuje stosunek służbowy uposażenia i zaopatrzenia pracowników. Stosunek służbowy zawiązuje się zapomocą pisma nominacyjnego. Decyduje w tych sprawach dyrekcja, odwołanie załatwia Min. Skarbu. Skargi są dopuszczalne do N. T. A. Uposażenie jest wyższe od uposażenia pracowników państwowych. Nie podlegają tym przepisom dyrektorowie, gdyż są urzędnikami państwowymi, a nadto robotnicy oraz pracownicy kontraktowi. Emerytalne przepisy są niemal identyczne z przepisami dla pracowników państwowych. Fundusz emerytalny jest wspólny dla pracowników monopolów spirytusowego, tytoniowego i solnego. Stosunki pracowników w monopolu loterji są niemal identyczne, natomiast w monopolu zapałek zgoła inaczej je zorganizowano z powodu wydzierżawienia tego przedsiębiorstwa prywatnej spółce eksploatacyjnej.

5.    Preliminarz. W preliminarzu budżetowym objęte są monopole skarbowe osobną grupą C. W tej grupie przedstawione są cyfry pięciu monopoli skarbowych. Przede-wszystkiem cyfry te wykazują preliminowane na następny okres budżetowy wpłaty netto do Skarbu Państwa. Nadto dołączony jest do każdego monopolu jego plan finansowo-gospodarczy na nowy okres budżetowy, t. j. preliminarz z cyframi brutto, z których to cyfr przez porównanie wpływów z rozchodami obliczone są wspomniane wpłaty. Schemat tych planów jest odmienny od schematu innych grup budżetowych. O jego układzie oraz cyfrach, w nim zawartych, decyduje Minister Skarbu, do którego właściwości monopole należą. Sejm i Senat uchwalają poszczególne cyfry planów oraz wynikające z nich cyfry wpłat do Skarbu. W monopolach nie jest stosowana instytucja otwierania kredytów ani miesięcznego budżetowania. Inne zagadnienia z dziedziny wykonania budżetu, w szczególności uprawnienia Ministra Skarbu, normuje każdoroczna ustawa skarbowa. Oprócz planu finansowo-gospodarczego dołączone jest do preliminarza sprawozdanie za miniony okres gospodarczy, nadto bilans oraz rachunek strat i zysków. Te ostatnie mają być sporządzone według zasad księgowości handlowej i są zatwierdzane przez Ministra Skarbu. W rachunku zysków i strat winna być obowiązkowo uwidoczniona opłata monopolowa w wysokości ustalonej przez Min. Skarbu oraz podatki i opłaty skarbowe, od których przedsiębiorstwo jest zwolnione. Zasadą gospodarki jest pokrywanie wydatków własnemi dochodami. Kasowość i rachunkowość w przedsiębiorstwach państwowych oraz sprawy bilansowania i inwenta-ryzowania ich majątku unormowane zostały przez Min. Skarbu w porozumieniu z Najwyższą Izbą Kontroli Rozp. Min. Skarbu z dn. 24. VIII. 1935 r., (Dz. U. R. P. Nr. 27, opz. S95).

6.    Opłata monopolowa. Opłata monopolowa mieści się w cenie sprzedażnej wyrobu monopolowego obok zwrotu kosztów własnych i zysku przedsiębiorstwa. Jest ona odpowiednikiem akcyzy, która obciążałaby dany produkt gdyby monopol nie był wprowadzony, przedsiębiorstwo było prywatne i gdyby akcyza była formą obciążenia konsumcji. Racją wprowadzenia i ist-