Magazyn6301

169

OSZCZĘDNOŚĆ — OŚWIATA ROLNICZA

Wzrost inwestycyj pociąga za sobą wzrost dochodu społecznego i wzrost o.; nie oznacza to jednak ograniczenia konsumcji, gdyż ta rośnie również przy wzroście dochodu. Jedynie wówczas, gdy aparat wytwórczy społeczeństwa zatrudniony jest w pełni, zwiększenie inwestycyj odbywa się kosztem zmniejszenia konsumcji. Zwiększenie chęci oszczędzania zmniejsza zatem dochód społeczny także wtedy, gdy nie łączy się z te-zauryzacją i gdy stopa procentowa, wyznaczona zgodnie z temi teorjami popytem na środki płynności i ich podażą, nie ulega zmianom. Jeżeli obok zwiększonej dążności do oszczędzania pojawi się dążenie do większej płynności, stopa procentowa musi wzrosnąć, nastąpi ograniczenie inwestycyj i silniejszy jeszcze spadek dochodu społecznego. Wzrost o. tylko wtedy wpływa zniż-kowo na stopę procentową i powoduje zwiększenie się inwestycyj, gdy spadek cen, wywołany ograniczeniem popytu na dobra, zwiększa realną wartość zapasów kasowych i skłania jednostki do mniejszej płynności liczonej w pieniądzu. Z drugiej strony jednak relatywny spadek cen dóbr konsumcyj-nych obniża rentowność inwestycyj tak, że potanienie kredytu może nie wywołać ich wzrostu. W systemie otwartym spadek cen wywołany zmniejszeniem się popytu na dobra może doprowadzić do nadwyżki w obrotach towarowych z zagranicą, może więc zwiększyć inwestycje zagranicą, lub poprzez wzrost rezerw banku centralnego oraz wzrost obiegu wpłynąć na spadek stopy procentowej i zwiększenie inwestycyj.

3. Przegląd doktryn. Oba przedstawione tu poglądy mają swą genezę w doktrynach klasyków, z których Ricardo i Say bronili teorji równowagi, zaś M a 11 h u s podkreślał zdolności życia gospodarczego do ekspansji. W dzisiejszej nauce doktrynę równowagi zastępuje t. zw. szkoła neoau-strjacka, której najwybitniejszym przedstawicielem jest F A. v. H a y e k, zaś teorję ekspansji zwolennicy systemu dynamicznego J. M. Keynes’a. Wydaje się, że współczesne życie gospodarcze odpowiada naogół warunkom systemu dynamicznego, i że istniejące normalnie, z wyjątkiem okresów największego nasilenia dobrej konjunktury, rezerwy niezatrudnionych czynników produkcji umożliwiają równoczesny wzrost również i konsumcji. Obok tych dwu typów teorji mamy także doktryny pośrednie, przyjmujące możliwości fluktuacji całkowitej produkcji i zatrudnienia, lecz starające się wyznaczyć stopę procentową podażą o. i popytem na kredyt. Do tej kategorji zaliczyć można pisarzy t. zw. szkoły sztokholmskiej z B. Ohlinem na czele.

Literatura : BBhm~Bat>erk E. ».» Positive Theorie de* Kapitol*. 4 wyd. Jena 1021. — Breit M.s Stopa procentowa w Police. Kraków 1033.— CannanE.: Wealth. London 1028.— Jhtrbin E. F. M.: Purchasing Power and Trade Depression. London 1083. — Fioher I.s The Theory of the Ratę of Jnterest. New York 1030. — Ckmner: Jnterest and Samng. London 1000.— Bayek Fm A. v.x Gibt e* ei?isn Wiedersinn des Sparen*. Wien 1031. — Teniet Prices and Production. London 1036. — BogdęI A.t Teorja konjunktury. „Pamiętnik I-go Zjazdu Ekonomistów Poisk ch to PoznaniuPoznań 1929. — Jevon* W. 8ł.: The Theory of PoIUpcoI Economy. London 1924. — Knight F. B.: Ritk uncertainty and Profit. Boston 1021. — KrzytanotcaM A.: Teorja i polityka oszczędności. Warszawa 1921. — ROpke W.: Dis Theorie der Kapitalbildung. TUbin-gm 1920. — Rybareki R.s Wartość, kapitał i dochód. Warszawa 1922. — Sal® Amt VsrmOgcn und YermÓgensbUdung, Kapitol, Kapitalformen_t Kapitalbildung_t Kapitaldynamik.

Grundriss der SozialOkonomik“ I. IV. T&bingcn 1926. — Schiff E.s Kapitalbildung und Kapitcdaufzehrung im Konjunk-turterlauf. Wim 1933. — Trąmpczyńeki W.t Pojęcie kapitału. Poznań 1037.

Włodzimierz Hagemejer.

Oświata rolnicza.

I. Uwagi ogólne. 2. Nauczanie rolnictwa w szkole powszechnej » na kursach dokształcających. 3. Niższe szkoły ogólno-rolnicze. 4. Niższe szkoły specjalne. 5. Szkoły średnie i wyższe. 6. Nauczanie pozaszkolne, a) Uwagi ogólne, b) Metody nauczania pozaszkolnego. 7. Przysposobienie rolnicze młodzieży.

1.    Uwagi ogólne. Wyrazem oświata rolnicza określamy zawodowe nauczanie rolnictwa. Odbywa się ono albo w ramach szkół różnego typu, albo też mamy do czynienia z t. zw. nauczaniem pozaszkolnem. Szerzenie zawodowej wiedzy rolniczej musi opierać się na oświacie powszechnej. Chcąc mieć dobrze przygotowanych do swego zawodu rolników, gospodarujących na drobnych gospodarstwach, należy dbać przedewszyst-kiem o wysoki poziom oświaty powszechnej. Żeby pogłębić ogólne wykształcenie rolników, organizowane bywają na wsi różne kursy dokształcające ogólno-ksztalcące, jak również uniwersytety ludowe. Niezależnie jednak od oświaty powszechnej zadaniem państwa, ewentualnie samorządów i organizacji rolniczych jest szerzenie wiedzy zawodowej.

2.    Nauczanie rolnictwa w szkole powszechnej i na kursach dokształcających. Jeżeli mamy do czynienia ze szkołą powszechną niekompletną, nie mającą pełnego kursu 7 lat,