Magazyn6701

173

OŚWIATA ROLNICZA

gowanych do poszczególnych organizacyj. W Polsce mamy personel instruktorów rolniczych, jako personel fachowy, związany przedewszystkiem z dobrowolnemi organizacjami rolniczemi, albo też utrzymywany przez Izby Rolnicze. Zwykle dobrowolne organizacje nie mają dostatecznych środków na utrzymywanie personelu fachowego, środki te jednakże bywają u nas dostarczane przez sejmiki powiatowe. W pewnych okresach czasu również Min. Rolnictwa dawało duże subsydja na utrzymywanie instruktorów przez organizacje dobrowolne. W wielu krajach nauczanie pozaszkolne rolnicze prowadzone jest przez personel szkół rolniczych. Zwłaszcza szkoły zimowe są do tego bardzo przydatne, ponieważ nauczyciele w szkole zajęci są tylko pół roku.

Personel zawodowy, przeznaczony do nauczania pozaszkolnego, nie jest wyodrębniony od personelu, oddanego wogóle pracy społeczno-rolniczej. Trudno nieraz przeprowadzić granicę między instruktorami lub nauczycielami rolnictwa, zajmującymi się tylko pracę nauczającą, a tymi, którzy prowadzą pracę organizacyjną. W Polsce dochodzimy stopniowo do ustalenia form organizacyjnych personelu zawodowego, poświęconego pracy społeczno-rolniczej. Izby Rolnicze, jako organizacje centralne w da-nem województwie, posiadają inspektorów-specjalistów w różnych działach gospodarstwa wiejskiego. W powiecie zwykle znajduje się jeden agronom powiatowy, który może nosić np. tytuł kierownika Okręgowego Towarzystwa Rolniczego. Jest to jakby zwierzchnik całego personelu instruktorskiego w danym powiecie. Powiat powinien być podzielony na rejony, a każdy rejon mieć swego instruktora do spraw ogólnych. W najlepszym razie każda gmina może mieć takiego instruktora. Poza tern w powiecie musi pracować kilku instruktorów specjalistów w różnych działach produkcji i organizacji rolnictwa pod kierunkiem agronoma powiatowego.

b) Metody nauczania pozaszkolnego. Dawniejsze metody nauczania pozaszkolnego rolnictwa są dzisiaj mocno krytykowane. Polegały one na tern, że instruktor rolniczy przyjeżdżał na zebrania np. kółek rolniczych, wygłaszał na nich odczyty i pogadanki, ewentualnie ilustrował swój wykład przezroczami. I na tern jego kontakt z zebranymi rolnikami kończył się. Oprócz tego organizowane były kilkodniowe kursy ogólne lub specjalne, wycieczki rolnicze, premjowanie zwierząt domowych lub innych części składowych gospodarstwa. Tutaj zetknięcie się instruktora z rolnikami było bliższe i dłuższe, a oddziaływanie jego mogło być przez to skuteczniejsze. Zwłaszcza kursy specjalne, poświęcone wąskim zagadnieniom, mogły dawać dobre wyniki. Również pokazy i wycieczki były metodą pracy odpowiednią. W środowisku rolników krajów najbardziej przodujących, spostrzegamy rozpowszechnianie się metody bardzo prostej, mianowicie poradnictwa. W odpowiednie dni wyznaczony na to agronom przyjeżdża do danej miejscowości, zwykle miasteczka lub miasta, i udziela porad zgłaszającym się rolnikom. Takie poradnictwo rolnicze może rozwinąć się tylko tam, gdzie rolnik jest już człowiekiem dostatecznie światłym i posiada zaufanie do wiedzy rolniczej i do instruktora. W warunkach polskich, z wyjątkiem dzielnic zachodnich, jeszcze nie dorośliśmy do tej metody. Natomiast poradnictwo może być stosowane względem najświatlejszych gospodarzy w danej wsi. Na tem opiera się system gospodarstw przykładowych. Dana organizacja utrzymuje instruktora, którego wyłącz-nem zadaniem jest obsługa gospodarstw przykładowych w danym rejonie. W każdej wsi wybiera się jednego lub dwu gospodarzy, z którymi instruktor wchodzi w bezpośrednie porozumienie. Systematycznie odwiedza on tych gospodarzy i wspólnie z nimi układa sposoby prowadzenia gospodarstwa, wnikając w najdrobniejsze szczegóły. Gospodarstwa przykładowe oddziaływują na innych rolników i w ten sposób wiedza rolnicza przenika do całej społeczności rolniczej. Poza tem mamy różne metody nauki pozaszkolnej, mniej lub więcej skuteczne i mniej lub więcej wypróbowane. Prowadzone są gospodarstwa wzorowe, jako ośrodki kultury rolnej, pola doświadczalne, organizowane są konkursy i premjowanie gospodarstw i t. d. Wielką rolę w nauczaniu pozaszkolnem odgrywa słowo drukowane, a dzisiaj radjo oraz kinematograf.

7. Przysposobienie rolnicze młodzieży. Jest to nowa metoda nauczania pozaszkolnego, zapoczątkowana w Polsce przez ś. p. prof. Mikułowskiego - Pomorskiego. Pierwotnie zamiarem jego było przeszczepienie na grunt Polski konkursów młodzieży, prowa-