Magazyn6�201

798

IZBY ROLNICZE

Izby rolnicze.

i. Istota i znaczenie. 2. Organizacja izb rolniczych.

1. Istota i znaczenie. Oprócz dobrowolnych organizacyj rolniczych prace z zakresu popierania rolnictwa prowadzą również przymusowe związki rolników t. zw. izby rolnicze.

I- r. — to jeden z przejawów samorządu gospodarczego, którego rozwój w czasach dzisiejszych widzimy w całej niemal Europie. U podstaw samorządowej organizacji rolnictwa tkwi myśl przewodnia, że najgłówniejsza dziedzina produkcji narodowej, jaką jest rolnictwo, nie może już być dziś upośledzona w stosunku do innych działów życia ekonomicznego narodu, które dawniej już zyskały własną reprezentację samorządową w postaci izb przemysłowo-handlowych i rzemieślniczych.

Organizacje rolnicze dobrowolne przy najintensywniejszym nawet rozwoju nie zrzeszają rolnictwa jako całości, wskutek zaś swej różnolitości i charakteru stowarzyszeń prywatnych nie stanowią reprezentacji, która mogłaby występować urzędowo w imieniu całego rolnictwa obok istniejących już prawno-publicznych organizacyj gospodarczych innych zawodów: izb przemysłowo-handlowych, rzemieślniczych i t. d. Dobrowolne organizacje rolnicze, chcąc zachować swą zasadniczą wartość t. j. wyraz wolnej, niezależnej opinji rolniczej, winny opierać się głównie na własnych środkach finansowych i wyłącznie moralnych wpływach, nie mogą zatem żądać przekazania im licznych czynności administracji rządowej z dziedziny spraw gospodarczych, których wykonanie z konieczności musi być oparte

0    środki podatkowe z przymusowem ich ściąganiem.

I. r. łączy przymusowo w związek praw-no-publiczny ogół rolników zamieszkałych w jej okręgu (z reguły są to okręgi wojewódzkie) i jest z mocy prawa przedstawicielstwem miejscowego rolnictwa, wykonuje ponadto szereg czynności przekazanych przez państwo w dziedzinie administracji stosunków gospodarczych (nadzór nad prowadzeniem ksiąg rodowodowych, kwalifikowaniem czyli uznawaniem ziemiopłodów, standaryzacją czyli ujednoliceniem artykułów rolniczych przeznaczonych na wywóz, kontrola gospodarki w lasach prywatnych, walka z chorobami i szkodnikami roślin

1    t. d.).

Istnieje u nas następująca sieć i. r.: na terenie Polski środkowej: Izby Rolnicze — Warszawska, Lubelska, Kielecka, Białostocka, Łódzka — każda z tych izb obejmuje obszar jednego województwa; w województwach wschodnich działają: Izba Rolnicza Wileńska, obejmująca obszar województw wileńskiego i nowogródzkiego, Izba Wołyńska z siedzibą w Łucku, Poleska z siedzibą w Brześciu nad Bugiem; w Małopolsce istnieją dwie Izby Rolnicze: Lwowska z siedzibą we Lwowie, obejmująca obszary województw: lwowskiego, stanisławowskiego i tarnopolskiego, oraz Izba Krakowska; wreszcie na terenach województw zachodnich funkcjonują istniejące już przed wojną Izby: Wielkopolska, Pomorska i Śląska. Ogółem działa na teryto-rjum Rzeczypospolitej Polskiej 13 izb rolniczych.

2. Organizacja izb rolniczych. Do zakresu działania i. r. w myśl ustawy należy: a) przedstawicielstwo i obrona interesów rolnictwa; b) samodzielne przedsiębranie — w granicach obowiązujących przepisów prawa — środków w zakresie wszechstronnego popierania rolnictwa; c) wykonywanie czynności powierzanych i. r. przez ustawy i rozporządzenia oraz współdziałanie z władzami rządowemi i samorządowe-mi we wszelkich sprawach dotyczących rolnictwa, w szczególności zaś przy wykonywaniu przez te władze nadzoru nad działalnością powiatowych samorządów tery-torjalnych i zapewnieniu jednolitości pracom prowadzonym przez te samorządy w dziedzinie rolnictwa.

Organizacja każdej izby opiera się na osobnym statucie, który izbie nadaje Minister Rolnictwa i Reform Rolnych przy jej utworzeniu.

Organami i. r. są: rada, zarząd i prezes.

Rada i. jest organem uchwalającym w najważniejszych sprawach (m. in. do rady należy uchwalanie budżetu izby, wybór zarządu, komisyj izby i t. d.). Rada i. r. składa się: 1) z radców wybranych przez specjalne zgromadzenia wyborcze, wyłonione z rad powiatowych, 2) z radców z wyboru społecznych organizacyj rolniczych, powoływanych do tego każdorazowo przez Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych, 3) z radców mianowanych przez Ministra Rolnictwa i R. R. Połowę ogólnej ilości radców z wyboru wybierają organizacje rolnicze, drugą połowę okręgowe zgromadzenia