Magazyn6001

38

jąca. Liście pićrzaste, nnjwięcój 6' długie; listki niższe w cierń wybiegłe, naprzeciwległe, siórpowate, ciemno-zielone, gładkie, więdniejące. Kolby wzniesione, bardzo gałęziste. Jagoda czarna, lsnąca, wielkości bobu: z mięsem mączastetn, słodkiśm.— Rośnie po płonnych i suchych odłogach Indyi wschodnich i Chin.    "

Z rdzenia otrzymuje się sago handlowe.

RODZAJ 37. Oltjowiec Unia Jacq.].— Kwiaty oddzielne - płciowe na osobnych kolbach, wynikające z dołków. Kolby baldaszkogronowo rozgałęzione; pochwice dwie zupełne, lecz z czasem rozpadające się na włókna. W męzkich: działek 3, papierowato-tęgawych; płatków 3, błonkowatych i wićrzchołkami stykających się ; pręcików 6, zamkniętych; nitki zrosłe w znitek miseczkowaty, w wiórzchołku 6wrębny; główki w czasie kwitnienia roztwartc; jajnika niejaki Ślad z trzema znamionami. W żeńskich: kielich 3działkowy a korona 3 — Bpłatkowa, oboje błonkowate i dachówkowato - zwinięte; pręcików ani śladu; jajnik jajowy albo obławy, o 3ch komorach z których 2 zronione ; szyjka wićrzchołkowa, krótka; znamiona 3, haczysto-roztwarte, prawie trwałe. Pestczak jajowo-kątowaty, 1 pestko wy; obowocnia cienka; śródowocnia

fębczasto olejna, włóknista; pestka nieco kątowato-3ścienna, oścista, w wiórzchołku z 3ma dziurami. Białko jednostajne, rogowate, w środku wydrążone. Zarodek przywiórzchołkowy.

Gat. 1. O. gwineeński [E. guineensis Lin.], inaczój Pal-tna olejna. Jacq. am. t. 172.— Kłodzina 20 — 30' wysoka a około i' w średnicy, grubo i głęboko obrączkowana, górą nastroszona resztami pochew. Liście 10 —15'; ogonki cier-nisto-piłkowane; listki równowązko - lancetowate, i'/„' długie a 1" szórokie, bezbronne. Kolby około 1' wzniesione, ści-ścione i gęsto przylegającemi gałązkami do 5" długiemi a na '/₂' grubemi osłane. Pestczaków 600 do 800- w kolbie do kilkudziesięciu funtów ważącój — jajowych lub nieco-ściennych, jajo kurze dorastających, żółtych lub z jednśj strony rumianych, gładkich; śródowocnia gruba, gębczasto-oleista.— Rośnie dziko w Gwinei, zkąd przeniesioną została i rozmnożoną w Brazylii i Indyach wschodnich.

Jest to jedna z najużyteczniejszych palm, przez dostarczanie w wielkiej ilożci oleju stężałego, zwanego w handlu olejem palmowym— o-leum Pa Im a e. Ma on podobieństwo do masła nawpół roztopionego, a woń mił% jakby fiołkowy otrzymuje się zai przez wygniatanie owoców, a podlćjszy wygotowywauiem. Używa się do wyrobienia na mydlą koko* towe; korzystne także miewa zastósowanie do wystrzykiwania wyrobów anatomicznych.

• ■ —j ,v 11«• ib    '    >

■ • • ai a    • ¹ i i” ¹ ■ * • t    .

nnt Mi ,    J\ S .T/O

I    1*    .1* J

.1