Magazyn6101

59

RODZAJ 53. Imbićr [Zingiber Gartn.].— Kielich rurkowaty, różnie rozszczópany. Korony rurka krótBza; kraju łatki zewnętrzne równe, wewnętrzne boczne żadne; miodo-warga 31ateczkowa. Nitka po nad główką bezbronną wydłużona w dziób pojedynczy i wgięty. Jajnik 3komorowy; zalążki liczne w kącie wewnętrznym; szyjka nitkowata, obwinięta nitką; znamię lójkowate. Torebka jagodowata, 3ko-morowa, pękająca no ścianach w 3 łusczyny. Nasiona liczne, z osnówką, w miażażu zatopione.

Gat. 1. I. Ukarski [Z. officinale Rosc.]. W. t. 237.— Kłąb prawie-poziomo czołgający się, węzłowato-członkowaty; członki grubości palca, zewnątrz szare, wewnątrz białe, a w miejscu wyjścia łodygi cebulowato nabrzmiałe. Łodygi liczne, 3—X wysokie, nieco ukośne, obłe, gładkie i nagie. Liście bezogonkowe lecz długopochwowe, 6 — 7" długie a 1 '/a—2"' szćrokie, równowązko - lancetowate, długokończyste, górą całkiem nagie, spodem gęsto omszone; języczki roz-szczćpane. Obok łodygi z nabrzmienia korzenia wychodzą pojedynczo 6—12" długie szypułki, porosłe przysadkami po-chwiczkowatymi żółtymi lub blado zielonymi, z których górne często w dość długie liście przeobrażają się: na tych szczycie tkwi kłos szyszkowaty, 3—4" długi a 1" gruby; przysadki jego zewnętrzne, ostro-kończyste, prawie-skórzaste, w brzegu błoniasto, początkowo zielone a poźnićj żywo-czer-wone; wewnętrzne cieniuchne. Kwiaty żółtawo-biało, tylko samym szczytem wystające, miłowonne; kielich z boku o-twarty, 3zębny; korony łatki nieco nierówne, 2 dolne cokolwiek podwinięte i żółto plamiste; miodowarga 3łateczkowa, z łateezką środkową większą i falistą. Pręcik krótki z długim zagiętym dzióbkiem, a 2 inne zronione w postaci długich szydełek. Jajnik jajowy. Torebka nie dojźrzówająca nigdy.— Ojczyzną jego zdają się byó Indye wschodnie, gdzie— równie jak w innych krajach gorących— uprawiany bywa na bardzo wielką skalę.

KorzeA Imbićra— rndix Zingiberis, już biały— albus suszony w cieniu, już czarny lub pospolity— niger v. communig mniój starannie zasuszany najczęściej w piecu,— miło-wonny i korzennego smaku, należy do środków mocno pobudzających i rozgrzewających; w mniójszych zaś dawkach do wzmacniających żołądek i podnoszących trawienie. Używa się także z Indy i nadsyłany imbiir smaiony— rad. Zingiberis conditu w cukrze.

Gat. 2. 1. Cytwar [Z. Zerumbet Rosc.], także dzikim lub leśnym mieniony. Dilss. t. 02.— Kłąb taki sam jak w lekarskim, lecz— równie jak i inne części rośliny— większy i grubszy, wewnątrz żółtawy. Łodyga skośna, 3—6' dorasta jąca, górą nieco ścieniona, z wiekiem nagięta, w podstawie o-toczona pochwami łuskowatemi i czerwonawemu Liścio gę-