Magazyn66301

59

KARNO-SKARBOWE PRZEPISY — KAROL, CESARZ AUSTRJACKI

►

►

lenie na dobrowolne poddanie się karze, uważać należy za wadliwe i stanowiące uchybienie kasacyjne.

Literatura: Blutatein W. i W. Goettel: Prawo Karne Skarbowe. Warszawa 1938. — Hartman Leon: System prawa karnego skarbowego. Lwów 1930. — Lemkin Rafai dr.: Prawo Karne Skarbowe. Kraków 1938. — Peiper Leon Dr.: Prawo Karne Skarbowe. Kraków 1938. — Podczaski Julian i ŚHtcińaki Stanisław: Ustawa kama skarbowa. Warszawa 1926.— Wein-feld Ignacy: Skarbowość polska. Warszawa 1934. Wolf Franz: Das ósterreichische Zollstrafrecht. Wien 1927.

Rafał Lemkin.

Karol, cesarz austrjacki, król węgierski.

Karol I, jako cesarz austrjacki, Karol IV, jako król węgierski, urodzi! się 17. VIII. 1887 r. w Persenbeugu w Dolnej Austrji, jako syn arcyksięcia Ottona, bratanka cesarza Franciszka Józefa. Ukończył Schotten-gimnazjum w Wiedniu, a następnie w 1903 roku wstąpi! do służby wojskowej. 21. X. 1911 r. poślubi! księżniczkę Zytę (urodzoną 9. V. 1892 r.), córkę księcia Roberta de Bourbon-Parma. 28. VI. 1914 r. po zamordowaniu stryja swego arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie został następcą tronu. Podczas wojny światowej początkowo przydzielony by! do Kwatery Głównej w Cieszynie, w 1916 r. objął dowództwo XX armji na froncie włoskim, a następnie naczelne dowództwo frontu wschodniego. 21. XI. 1916 r. po zgonie cesarza Franciszka Józefa został cesarzem Austrji i królem Węgier. 30. XII. tegoż roku, w myśl przepisów konstytucji węgierskiej, wymagającej, aby monarcha koronował się najpóźniej w pół roku po wstąpieniu na tron, odbyła się w Budapeszcie koronacja K. na króla węgierskiego.

Pomimo szczerego przywiązania do osoby cesarza Franciszka Józefa, K. poglądami politycznemi był zbliżony do arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i wraz z nim był zwolennikiem przebudowy monarchji w kierunku federalistycznym. Za cel postawił sobie jak najszybsze zawarcie pokoju i wewnętrzną przebudowę państwa. Był wszakże zbyt słaby i niedoświadczony, aby dokonać tak trudnego dzieła w ciężkich warunkach wojennych, zwłaszcza, że miał nieszczęśliwą rękę w sprawach personalnych. Mimo kilkakrotnych prób (misja księcia Sykstusa Parmeńskiego wiosną 1917 r., rozmowy hr. Mensdorff — generał Smuts w grudniu 1917 r.) nie powiodło mu się zawarcie pokoju odrębnego. W polityce wewnętrznej zwołał wprawdzie w maju

1917    r. parlament, nieczynny od wybuchu wojny, ale nie zdołał wejść tą drogą w bliższy kontakt z poszczególnemi narodowościami i związać je ze swemi planami ustro-jowo-politycznemi. Manifest K. z 16. X.

1918    r., zapowiadający utworzenie państwa federalistycznego był spóźniony; rozbicie monarchji habsburskiej było już wówczas przesądzone. 11. XI. 1918 r. K. nie podpisując aktu abdykacji, zrzekł się wykonywania praw monarszych w Austrji. 13. XI. udał się wraz z rodziną do Eckartsau, gdzie podpisał podobnej treści oświadczenie co do Węgier. Zmuszony do opuszczenia terytorjum austrjackiego udał się do Szwajcar j i.

Gdy w 1919 r. został zgnieciony bolsze-wizm na Węgrzech, a węgierskie Zgromadzenie Narodowe ogłosiło zasadę ciągłości prawnej królestwa Węgier, K. dwukrotnie próbował odzyskać tron węgierski. Pierwsza próba miała miejsce na Wielkanoc 1921 r. i zakończyła się powrotem K. do Szwajcarji skutkiem wrogiego wobec restauracji stanowiska mocarstw. Koła legitymi-styczne rozpoczęły wówczas w kraju jak również zagranicą akcję, mającą na celu rozwiązanie sprawy królewskiej w drodze porozumienia wszystkich stronnictw węgierskich i uzyskanie zgody na restaurację ze strony mocarstw zachodnich. Akcja ta została przerwana przez nieoczekiwany ponowny powrót na Węgry K., który w towarzystwie małżonki przybył 20. X. 1921 r. do Sopron, a stamtąd na czele części wojska wyruszył pod Budapeszt. Wyprawa ta miała widoki powodzenia, ale tylko w razie zaskoczenia wszystkich nagłością. Tymczasem pochód wojsk królewskich opóźnił się skutkiem trudności kolejowych i K. dopiero 23. X. stanął pod Budapesztem. Zwłoka ta pozwoliła czeskiemu premjerowi i ministrowi spraw zagranicznych Beneszowi zorganizować wielką akcję dyplomatyczną przeciwko Węgrom, zarządzić mobilizację w Czechach i skłonić do mobilizacji Jugoslawję. Wówczas i koalicja, która dotychczas zajmowała stanowisko wyczekujące, zgłosiła protest przeciwko restauracji. Rząd węgierski wystąpił wtedy zbrojnie przeciw K., wierne mu oddziały zostały otoczone i rozbrojone, a sam król internowany — początkowo w Tihany, a następnie na okręcie angielskim przewieziony na Maderę. Na żądanie mo-