Magazyn66001

56

KARNO-SKARBOWE PRZEPISY

był tymczasowo zaaresztowany, władza orzekająca może mu zaliczyć na poczet wymierzonej grzywny całkowicie łub częściowo okres tymczasowego aresztowania (art. 16). Ten ostatni przepis stanowi novum w prawie karnem skarbowem, uchylając życiowo niesłuszne w tym przedmiocie przepisy dawnej ustawy karnej skarbowej.

Kara dodatkowa przepadku przedmiotu występku (art. 17) przewidziana jest przez większość przepisów części szczególnej prawa karnego skarbowego. Zakres pojęcia przedmiotu występku (art. 19) jest niezwykle szeroki, znacznie szerszy niż w dawnej ustawie karnej skarbowej. Jeżeli z jakichkolwiek względów przepadku nie można orzec, sąd orzeka o ściągnięciu równowartości przedmiotów występku (art. 20).

8. Czynny żal. Prawo karne skarbowe zna specyficzną instytucję czynnego żalu, występującą w innej zupełnie postaci niż w Kodeksie Karnym. Prawo to zapewnia sprawcy bezkarność w wypadku doniesienia władzy powołanej do ścigania o fakcie popełnienia występku oraz wymienienia osób, które brały udział w jego popełnieniu (art. 5). Sprawca winien to uczynić, zanim władza dowiedziała się o popełnieniu występku, a nadto złożyć w terminie przez władzę określonym uszczuploną należność skarbową bądź połowę wartości towaru. Nie korzysta jednak z bezkarności prowokator, t. zn. podżegacz, który nakłaniał inną osobę do popełnienia występku skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania karnego.

10. Nadzwyczajne złagodzenie kary i okoliczności obciążające. Instytucja nadzwyczajnego złagodzenia kary (art. 23) może być stosowana przy występkach skarbowych bądź w wypadkach wyraźnie przewidzianych w prawie, bądź też w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie. Zaznaczyć należy, że przepisy samego prawa karnego skarbowego nie przewidują expressis verbis wypadków, w których nadzwyczajne złagodzenie kary będzie mogło nastąpić. Będą tu miały natomiast zastosowanie przepisy Kodeksu Karnego przez prawo karne skarbowe recypowane, a przewidujące możność zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary. Dziać się to będzie m. in. w wypadku poczytalności zmniejszonej, błędu co do prawa, przekroczenia granic obrony koniecznej, przekroczenia granic wyższej konieczności i t. d.

Natomiast w wypadkach przez Kodeks Karny nie przewidzianych, władza orzekająca będzie mogła stosować nadzwyczajne złagodzenie kary, jeśli przestępstwo popełnione zostało w takich okolicznościach, które będzie można podciągnąć pod miano przypadku, zasługującego na szczególne uwzględnienie. Sposób stosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary został w art. 23 dokładnie określony, a polega on m. in. na wymierzeniu grzywny i aresztu zamiast grzywny i więzienia, grzywny zamiast grzywny i aresztu i t. d.

Istnienie okoliczności obciążających (art. 24) uprawnia do dodatkowego wymierzenia poza karą przewidzianą w odnośnym przepisie części szczególnej nadto kary aresztu do lat dwóch lub więzienia do lat dwóch. Okolicznościami takiemi są: a) recydywa, polegająca na popełnieniu w ciągu S lat po odbyciu kary w całości lub przynajmniej w trzeciej części za występek skarbowy, popełniony umyślnie, nowego występku tego samego rodzaju; b) równoczesne współdziałanie z dwiema lub więcej osobami przy popełnieniu występku z zakresu prawa celnego i obrotu towarowego z W. M. Gdańskiem; c) zaopatrzenie w broń lub temu podobne narzędzie przy popełnieniu występku skarbowego; d) sui generis asekuracja przestępna, polegająca na zapewnieniu sprawcy korzyści, nawet w wypadku nie-udania się przestępstwa. Wzmożonej represji karnej podlega również i ten, kto pod takiem zapewnieniem popełnia lub usiłuje popełnić występek, wreszcie e) przestępca zawodowy, choćby nie był recydywistą.

11. Odpowiedzialność posiłkowa i zastępcza. Specyficzną instytucją, nieznaną prawu karnemu powszechnemu jest instytucja odpowiedzialności posiłkowej i zastępczej, polegająca na odpowiedzialności osób, nie będących sprawcami w żadnej postaci zjawiskowej, t. zn. nie będących sprawcami głównymi, podżegaczami ani pomocnikami. Odpowiedzialność posiłkowa zachodzi w wypadku popełnienia przestępstwa w zakresie załatwiania spraw cudzych (art. 30). Można wówczas zastępowaną osobę fizyczną lub prawną uczynić odpowiedzialną posiłkowo za grzywny i koszty postępowania nałożone na zastępcę. Odpowiedzialność posiłkową nałożyć można jedynie wówczas, gdy zastępowana osoba odniosła z występku korzyść, względnie, w przypadku usiłowania — korzyść taką mogłaby odnieść (art. 30 § 3).