Magazyn65601

52

KARNO-DEWIZOWE PRZEPISY

złotem, przywóz jego z zagranicy oraz wywóz złota zagranicę (art. 6). Przez handel złotem rozumie się w myśl art. 6 zawieranie lub wykonywanie umów kupna-sprzedaży, zamiany, pożyczki, przelewu oraz zastawu, których przedmiotem jest złoto. Karami zagrożone jest dalej przekazywanie, wysyłanie i wywóz zagranicznych środków płatniczych (art. 8 ust. i), stawianie do dyspozycji cudzoziemców wszelkich środków płatniczych, uskutecznianie przekazów, przelewów i wpłat na rachunki cudzoziemców w bankach krajowych (art. 8 ust. 2), wysyłanie i wywóz zagranicę papierów procentowych i dywidendowych, kuponów od takich papierów- oraz książeczek oszczędnościowych (art. 8 ust. 3) oraz spełnianie świadczeń pieniężnych bez zezwolenia (art. 12). Pod art. ió podpadać będzie wreszcie, jak to wyżej wyjaśniliśmy, naruszenie rozporządzeń wydanych w wykonaniu powołanych artykułów- dekretu dewizowego. Podkreślić wreszcie należy, że przestępstw^ro popełnia sprawca jedynie wte-dy, gdy na zawarcie jednej z wyliczonych transakcyj nie miał zezwolenia dewizowego. Uzyskanie zezwolenia wyklucza oczywiście bezprawność działania sprawcy.

Wskazane wyżej przestępstwa popełnić można umyślnie jak i nieumyślnie. Nieumyślna jednak forma przestępstwa stanowi jego postać uprzywilejowaną, powodując łagodniejszy wymiar kary (art. 16 ust. 2). Z drugiej natomiast strony okolicznością szczególnie obciążającą, pociągającą za sobą surowszą karę, jest zawodowe uprawianie stanowiących przestępstwo czynności (art. 16 ust. 3). Dekret dewizowy przewiduje wreszcie okoliczności obciążające, w razie istnienia których, kara grzywny może (lecz nie musi) być podwyższona. Okolicznością tą jest nieuprawniony wywóz zagranicę złota, zagranicznych i krajowych środków płatniczych oraz innych walorów (przemytnictwo — art. 16 ust. 4). Podkreślić przytem należy, że w myśl judy-katury Sądu Najwyższego (por. Zb. O. 220/37) przestępstwo zachodzi również wówczas, gdy sprawca nie miał zamiaru zrobienia jakiegokolwiek użytku zagranicą z posiadanych środków płatniczych.

Art. 17 dekretu dewizowego wprowadza karalność za ogłaszanie kursów krajowych lub zagranicznych innych, niż notowane w cedule urzędowej Giełdy Pieniężnej w Warszawie, niż ustalane i ogłaszane przez Bank Polski w „Monitorze Polskim" (art. 17 w zw. z art. 13 i 14), a także kary za udzielanie kredytu cudzoziemcom lub po-ręki za spłatę takich kredytów przez obywatela polskiego bez zezwolenia, oraz uzyskanie kredytu od cudzoziemca lub poręki za spłatę takiego kredytu przez obywatela polskiego bez zgłoszenia w Banku Polskim z wyjątkiem kredytów towarowych (art. 17 w zw. z art. 9). Karom przewidzianym w art. 17 podlegają wreszcie obywatele polscy, którzy nie zgłosili ani nie zaofiarowali do skupu Bankowi Polskiemu łub uprawnionemu przedsiębiorstwu bankowemu należności, przypadających im od zagranicy z wszelkich tytułów (art. 17 w z w. z art. 10). Wreszcie art. 18 wprowadza kary za zawieranie transakcyj i dokonywanie rozrachunków po kursie wyższym od kursu Giełdy Warszawskiej lub kursu ustalonego przez Bank Polski (art. 13).

Dekret dewizowy wprowadza w jednym wypadku pewnego rodzaju fikcję winy, powodującą karalność. Nakłada on bowiem w art. 16 ust. 6 kary na kierowników przedsiębiorstw- w wypadku, gdy nie wiedzieli o tern, że kierowane przez nich przedsiębiorstwo lub instytucja dopuściły się przestępstwa dewizowego. Dekret uznaje ich winnymi niedozoru i nakłada na nich kary w najwyższym wymiarze przewidzianym przez art. 16 dla przestępstw nieumyślnych. Jest to swoista instytucja prawa karnego dewizowego, która w tak ostrej formie nie występuje nawet w prawie karnem skarbo-wem, przy odpowiedzialności posiłkowej (por. niżej karno-skarbowe przepisy).

4. System kar. Karami, grożącemi za przestępstwa dewizowe są: więzienie, areszt oraz grzywna, a z kar dodatkowych (choć ich dekret dewizowy tak nie nazywa) przewidziana jest kara przepadku sum pieniężnych w gotowiźnie, złota oraz papierów wartościowych, będących przedmiotem przestępstwa (art. 16 ust. 5). Wreszcie art. 19 dekretu dewizowego przewiduje nadto specjalną karę nie występującą w Kodeksie Karnym, a mianowicie karę pozbawienia na przeciąg czasu do lat pięciu prawa prowadzenia handlu lub zarządzania przedsiębiorstwem handlowem lub wreszcie zajmowania się pośrednictwem handlowem.

Przewidziane przez dekret dewizowy kary pozbawienia wolności występują jako kara więzienia, ustalona w maksymalnym wymiarze pięciu lat w art. 16 ust. 1, a która