Magazyn6301

59

ELASTYCZNOŚĆ

P'R TM

pjp zatem

w punkcie T, zaś oś Oy w punkcie t, wówczas miarą elastyczności w punkcie P jest stosunek PT/Pt“. Jeżeli PT jest np. równe

dwom Pt, elastyczność popytu równa się dwu. Łatwe matematyczne wytłumaczenie tej reguły znajdujemy w dodatku matematycznym do „Zasad“ na str. 355. Sprowadza się ono do następującego rozumowania: P i P’ są to następujące po sobie punkty na krzywej popytu. Stąd P’R jest przyrostem popytu, odpowiadającym zmniejszeniu się przeciętnej ceny danego dobra o PR.

Elastyczność popytu w punkcie P wyraża się stosunkiem:

P'R PR _ti, .    ,    ... P'R PM

OM ^: FM' ^kt°^r>' ^S1? ^{rOWna zko,ei} PR • OM

Z podobieństwa trójkątów PP’R i PMT wynika, że:

P'R . JPR

OM ‘ FM

__P'R PM TM PM TM

^— PR * OM PM ‘ OM OM

PM, jako równoległa do OY, dzieli OT i Tt na odcinki, które znajdują się w następującym do siebie stosunku:

TM_PT

OM^- Pt

wynika stąd, że miarą elastyczności jest PT Pt'

Gdy odległość pomiędzy P i P’ zmniejsza się nieograniczenie, wówczas linja Tt, staje się styczną do krzywej popytu w punkcie P.

W ten sposób zostaje dowiedziona poprawność metody, służącej do określenia elastyczności w poszczególnych konkretnych wypadkach.

Krzywa o elastyczności równej jedności w całym przebiegu jest hiperbolą prostokątną, której asymptotami są osie Ox i Oy. Porównując konkretną krzywą z układem krzywych o elastyczności równej jedności,

możemy z łatwością ustalić, jaką elastyczność posiada w poszczególnych punktach analizowana przez nas empiryczna krzywa. Naprzykład na podstawie zamieszczonego obok rysunku (zapożyczonego z powyżej cytowanej książki A. Marshalla) możemy się przekonać odrazu, że krzywa popytu na wykresie wykazuje w punktach A, B, C i D elastyczność równą jedności; pomiędzy punktami A i B, C i D — elastyczność większą od jedności, zaś pomiędzy B i C — mniejszą od jedności.

Pojęcie elastyczności jest najczęściej używane w następujących wypadkach:

1. Elastyczność popytu. Zapo-mocą elastyczności popytu na towar określamy stopień reagowania popytu na zmianę ceny tego samego towaru. Natomiast jeżeli chodzi o oddziaływanie zmiany ceny jednego towaru na popyt na inny towar, można je zmierzyć „mieszaną elastycznością popy-tu“. Wyrazi się ona wzorem:

_c_dpx . _ dy

p* ■ y’

gdzie p_x oznacza popyt na x w zależności od ceny towaru y.

Badając elastyczność popytu na towary i usługi, rozróżniamy dwa podstawowe wypadki, a mianowicie: elastyczność popytu na całym rynku, oraz elastyczność popytu na towary dostarczone przez jedno tylko przedsiębiorstwo. Drugi wypadek jest szcze golnie ważny dla wyodręDnienia dwóch podstawowych form organizacji rynkowej: monopolu i wolnej konkurencji. Przyjmując bowiem Paretowską definicję monopolu,