Magazyn6201

60

ste, bezogonkowe, izóroko - lancetowate, kończyste, nieco faliste, nagie, środkowe około 9 —10" długie, dólne krótsze a górne węższe, żywo - zielone, ciemniój krósowane, spodem bledsze; języczek bardzo wielki, błoniasty, głęboko rozszczó-pany. SzypUka 1—2' wysoka, okryta pochewkami dachówkowatemu Kłos wielkości jaja gęsiego, szyszkowaty, często w wiórzchołku czczy. Przysadki wielkie, bardzo tępo, sztyletowate, zielone i brzegiem biało - błoniaste a późniój czerwone, w Europie zaś zawsze żółte z czerwonym brzegiem; przysadeczki błoniaste i otulające rurkę kielicha. Kwiaty wielkie, blado-żółte z kielichem białym; miodowar^a szóroką, 3łateczkowa, z łateczicami bocznemi dużemi a środkową fał-dowatą i rozszczópaną. Kitka króciuchna; główka wielka, a ĆL.ób iój długo wystający po nad miodowargę. Znamię długowłoso-rzęsnwane.— Pospolity w lasach Indyi wschodnich.

Z niego korzeń Imbićra dzikiego— radix Zerumbet dawnymi czasy używany bywał w lekarstwie, tak, jak dzió jeszcze miejscami używa się na podobieństwo lekarskiego,

RODZAJ 54. Ostry i [Curcuma Lin.].— Kielich rurkowaty, 3zębnv. Korony rurka górą rozszćrzona; łatki zewnętrzne podobne wewnętrznym bocznym; miodowarga większa, otwarta. Nitka łódkowata, w wiórzchołku 3łateczkowa; z główką 2ostrogową, osadzoną na środkowój łateczce. Jajnik dólny, Skomorowy; zalążki liczne w kącie wewnętrznym u-czćpione; szyjka nitkowata; znamię główkowate. Torebka 3komorowa, pękająca po ścianach w 3 łusczyny. Nasiona mnogie, z osnówką.

Gat. 1. O. plamisty czyli Cytwar [C. Zerumbet Roxb.]. W. t. 236. — Kłąb jak w lmbi'rze_t dłoniasto-wydłużony, wewnątrz żółty, korzenny; na nim bulwki jajowe, wiszące na włóknach korzeniowych, białe i bez smaku. Liście szóroko-lan-cetowate, z obu końców zwężune, nagie, zielone z plamą v środku wielką i czerwoną. Szypułka 5 — 6" wysoka. Przysadki podłużne, workowato zrorłe, obójmujące po 3- -4 kwiatów i od nich dłuższe. Kielich zaledwie wyrównywający połowie— korony blado-żółtój, lćjkowatój, z rurką nieco skrzywioną, z górną łatką sklepistą zakończoną szydłowato,— z miodowargą szóroką, ciemniój ubarwioną, odgięto-wystającą, 3wrębną,— a z łatkami wewnętrznemi bocznemi rówućj z nią długości, przewrotnie-jajowatemi i żółtemi. Główka 2łatecz-kowa. Tc: f»bka prawie-przejżrzysta. Nasiona podłużne; z o-8nówk«{ białą. — Pospolity na wyspie Jawie i w Indyach wschodnich.

KłąB pod lmzw^ korzenia ey twarowego— radix Zedoariae woni kamforowi) a smaku ostro-korzenno-gorzkiego, jako zupełnie zgodny a imbićrowym— podobnie temuż używa się; ale jako gorzki działa więcej wzmacniąjąco-pouudzaj^co. W handlu rozrófyóaję 2 gatunki: k. c. długi