Magazyn60801

296

* Azyi południowej nader starannie pielęgnują: kwitnie prawie ciągle.

On to dostarcza, tyle każdemu znanego kakao— Cacao, a u Jjkarzy nafion lub orzeszków kakaowych— semi.ia v. nucsllae Cacao, lub lobu meksykańskiego— Fabre m vicanac, dochodzących l.at głównie w 2ch odmianach co do barwy, wielkości i gustach nieodlełałego z czysty powierzchnię, którego nasiona— po 4ch lub b iu dniach pozostawlonia ich na kupach aby straciły moc rostkowania— idę w handel, z którego najlepsze. Maragnon; i odleiałego okrytego zawsze warstewkę jakby-błysczącej zu mi i piasku,— gdy takowe, zur* z po zebraniu zakopane w ziemi i poprzyciskane kami niumi, dopóty w tym stanie trzymanemi będę dopóki mocno nieodkisuę, przi z co tracąc ciórpkość i gorycz- nabierają większój dobroci,— jaa Esmeraldas. Okwituje ono tyle w masło czyli olój kakaowy, iż go z niego oO—60% otrzymać można przez wytłaszi ,nie na ciepło; oraz w pierwiastek nieco zbliżony do kofiei-nu. W ogólności nasiona, należą do nader pożywnych. U nas palone i na ciepło utłuczono jako czekolada— Cacao tabulata v. Chocola-^Ja, bez żadoego lodntku zwana ozokoladą zdrowia— Cacao me-dicata v. Chocolada sanitatis,-- z dodaniem korzeń., wanislii, cynamonu i t. p, czekoladą korzenną— Chocolada aromatica — lub galarety porostu islandzkiego czekoladą porostu islandzkiego, — Chocolada Lichenis islandici,— albo czs lem palouój żołędzi, ęy żu, sal pu, skrobi i t. p: jako środek dyetetyczny, miewa w różnych chorobach odpowiednie zastc^owamę. Wytłoczony z niego o l ćj zsiadły a ra— czćj masło kakaowe— oleum v. butyrnm Cacao, nieiłczejące i dające się dla t< go długo przechować w „tanie świóżoćci, używa nóm bywa zewnętrznie jako łagodzące, zwłaszcza w pryszczeniu się warg i skóry o-raz w oparzeniach.

RODZINA LXXXV.

Lipowate [Tiliaceae Endl.].

Kwiaty obu- lub czasem przez zronienie jedno-płciowe, pojedyncze, w gronach lub baldaszkogronach, bez lub z przysadkami. Kielich 4—5-działkowy -dzielny albo -wrębny, w przedkwitnieniu łusczynowoty, odpadający. Korona c płatkach odpowiednich liczbą kielichowi, osadzonych na podstawie nadsadnika płaskiego lub wydłużonego w krótki trzonek, w podstawie z łuseczką lub dołeczkiem miodnikowym, w przedkwitnieniu dachówkowatych, odpadających, czasem zaś i żadna. Pręciki rzadko kiedy w liczbie oznaczonej i to 2 razy większej od tejże działek, najczęścićj nieoznaczone, osadzone na wićrzchołku nadsadnika i otoczone w podstawach j=go brzegiem krążkowatym, już wszystkie płodne, już często zewnętrzne płonne: nitki wolne, lub zrosłe podstawami w obrączkę, alboliteż pospajane w wiązki: główki wi-wnątrzwrotne, ruchome, otwiórające się w jednych w całej długości a w drugich poprzócznemi łusczynkami. Jajnik bez lub na nadsadniku trzonkowatym, 2—lOkomorowyj komory