Magazyn6
0401

296

BANKI

i 1935 nastąpił znaczny odpływ złota z Banku, wywołany niepokojem o losy guldena. Bank starał się przeciwdziałać temu objawowi przez kilkakrotne podnoszenie stopy dyskontowej (w ciągu r. 1935 Bank zmieniał stopę 15 razy).

Literatura: Sprawozdania roczno Banku Holmdetikitffo od

roku ISCi.

ej Belgijski Bank Narodowy (Banąue Nationale de Belgiąue). W 1814 r. ukazały się na terytorjum obecnego państwa belgijskiego pierwsze banknoty emitowane przez Bank Holenderski; w osiem lat później nowopowstała „Societe Generale" stanowiła drugi bank biletowy, po odłączeniu się zaś Belgji od Holandji — jedyną instytucję tego typu do 1835 r. Wówczas powstaje z pomocą rządową „Banąue de Bel-gique‘" oiaz dwa inne banki prowincjonalne z prawem emisji. Dominujące stanowisko zajmowała w dalszym ciągu Societe Generale, której emisja w 1848 r. stanowiła 80% ogólnej. W 1848 r. rząd postanowił wobec powtarzających się co parę lat kryzysów bankowych stworzyć nowy bank emisyjny — Belgijski Bank Narodowy, wyposażając go w wyłączny przywilej emisyjny. Kapitał Banku Narodowego, powstałego w 1850 r., został w całości dostarczony przez Societe Generale i Banąue de Belgiąue, natomiast nowy bank przejął niemal całą emisję tych dwóch instytucyj. Kapitał zakładowy Banku został w 1872 r. podwyższony z 25 do 50 milj. frb.

W czasie wielkiej wojny działalność Banku Narodowego w Belgji została zawieszona; władze okupacyjne nadały przywilej emisyjny Societe Generale, przyczem ustalono kurs wymiany 125 frb. = 100 RM. W listopadzie 1918 r. Bank Narodowy wznowił swoją działalność. W następnym miesiącu wycofano z obiegu marki niemieckie w sumie 6,1 mil jard. a do 1921 r. również i bilety Societe Generale; tern samem Bank Narodowy odzyskał faktyczny monopol emisyjny. Przymusowy kurs banknotu, wprowadzony w chwili wybuchu wojny, został utrzymany do czasu umorzenia długu państwa wobec Banku; dług ten powstał wskutek przejęcia przez Bank na rachunek skarbu części marek niemieckich, będących w obiegu w Belgji-

Po wojnie kurs franka belgijskiego zniżkował wskutek znacznego powiększenia emisji biletów i ujemnego bilansu handlowego oraz deficytowych budżetów państwa. Zrównoważenie budżetu, konsolidacja długu wewnętrznego oraz pożyczki zagraniczne, zaciągnięte przez państwo i przez Bank Narodowy umożliwiły przeprowadzenie stabilizacji legalnej 25 października 1926 r. belga = 5 frankom belg. = 0,209211 gr. czystego złota); nowy frank przedstawiał 14% wartości w złocie dawnego. Równocześnie został zmieniony statut Banku (dekret z 14. I. 1927 r.); przywilej emisyjny Banku przedłużono do końca 1952, pokrycie złotem i dewizami złotemi obiegu i natychmiast płatnych zobowiązań podwyższono do 40% (z czego złoto stanowić winno conajmniej 30%), oraz uregulowano sposób spłacania długu państwa wobec Banku. Po załamaniu kursu funta angielskiego Bank przestał wykazywać osobno dewizy złote, które od r. 1932 figurują w portfelu weksli; od tego czasu Bank utrzymuje pokrycie wyłącznie w złocie.

Obawy o los franka — na tle ciężkiej sytuacji gospodarczej kraju — wywołały w 1934 ^r- i zwłaszcza w początkach 1935 r. masowy odpływ kapitałów z Belgji, co spowodowało w marcu 1935 r. deprecjację belgi na giełdach zagranicznych; utworzony w końcu tego miesiąca gabinet uzyskał pełnomocnictwa do przeprowadzenia dewaluacji belgi w granicach 25—30% poniżej jej dotychczasowego parytetu. Dnia 31 mar-ca 1935 r. ustalono tymczasowy parytet belgi (belga = 0,150632 gr. czystego złota) o 28% niższy od poprzedniego, zawieszono obowiązek wymienialności banknotów i utworzono Fundusz Wyrównawczy kursów dewiz. Zapas kruszcowo-dewizowy Banku Belgijskiego został przerachowany po kursie belgi o 25% niższym od poprzedniego. Osiągnięte z przerachowania 3,7 mi-ljard. frb. użyto m. in. na zasilenie Funduszu Wyrównawczego (1,125 milj. fr.), na utworzenie dotacji w sumie 1 mil jard. frb. dla funduszu podtrzymywania kursów pożyczek państwowych oraz na spłatę części długu państwa w Banku.

Po przeprowadzeniu dewaluacji nastąpił powrót kapitałów do Belgji, powodując wzrost zapasu złota i pokrycia w Banku Narodowym.

Od 1926 r. kapitał akcyjny wynosi 200 milj. frb. i składa się z 200 tys. akcyj iooo-frankowych. W końcu 1934 było