94299301

NAUKA O ODPORNOŚCI I SEROLOGIA DOŚWIADCZALNA    577

soli kuchennej lub lepiej bulionu, to po upływie 6—12 godzin w jamie otrzewny nagromadzi się kilka lub kilkanaście cm³ mętnego krzepliwego płynu. Gdy go zbierzemy pipetą i odcentryfugu-jemy z dodatkiem jakiejkolwiek substancyi, powstrzymującej krzepnięcie, otrzymamy warstwę osadu, złożoną wyłącznie z białych ciałek krwi; postępując ostrożnie, można otrzymać w ten sposób ciałka zupełnie nieuszkodzone, pozostające przy życiu przez czas dłuższy. Jeżeli tak otrzymane ciałka rozmącimy w fizyologicznym rozczynie soli i zmieszamy z zawiesiną niektórych bakteryi, wówczas po niejakim czasie znajdziemy w preparacie mikroskopowym, że bakterye albo wcale nie zostały pochłonięte przez ciałka, albo też nastąpiło to zaledwie w nieznacznym stopniu. Dodatek normalnej surowicy nie wywiera żadnego wpływu. Obraz zmienia się zupełnie za dodaniem odpowiedniej surowicy odpornościowej. O ile przedtem prawie wszystkie bakterye znajdowały się poza obrębem ciałek, o tyle teraz ciałka są przepełnione bakteryami i tylko gdzieniegdzie spotykamy bakterye wolne. Mamy tu więc do czynienia z fagocytozą w obecności swoistej surowicy odpornościowej. Surowica przysposabia, przygotowuje bakterye do pożarcia, nakierowuje na nie białe ciałka krwi. Stąd nazwa własności tropicznych surowicy odpornościowej. Zasada swoistości stosuje się tu w całej pełni. Odczyn ten ma zwłaszcza doniosłe teoretyczne znaczenie, gdyż tłumaczy nam istotę działania różnych surowic odpornościowych, stosowanych w celach leczniczych, oraz jest poniekąd wyrazem stopnia uodpornienia ustroju. Gdy ustrój uodporniony jest słabo, to surowica wywiera działanie tropiczne dopiero w ilości większej; gdy stopień odporności jest wyższy, wówczas już bardzo drobna ilość surowicy sprowadza fagocytozę.

Nadwrażliwość (anafilaksya).

Rozpatrywane dotąd reakeye odpornościowe odbywały się przeważnie w epruwetce z wyjątkiem pewnych form zjawisk cytolity-cznych. W przeciwieństwie do nich zjawisko nadwrażliwości rozgrywa się w ustroju żywym. Przedstawia się ono w krótkości w sposób następujący: morska świnka znosi bezkarnie dość znaczne ilości surowicy innych kręgowców, n. p. zastrzyknięcie 5 cm³ surowicy końskiej do żyły nie sprowadza żadnych zaburzeń. Sprawa przedstawia się zupełnie inaczej, jeżeli zabieg taki powtarza się wielokrotnie. Świnka, która przed dwoma tygodniami dostała bar-

FizYologia człowieka II.

37