Magazyn620

16

Kozy

Nr. 51

występuje zjawisko obojnactwa w ilości od 4 do 5%. Osobiście obserwowałem zjawisko rzekomego obojnactwa u kóz, jak również byłem w posiadaniu capa rasy saaneńskiej, który miał doskonale rozwinięty gruczoł mleczny, wydzielający mleko.

Na ogół narządy rozrodcze capów charakteryzuje dość długa, zwieszająca się moszna, zaopatrzona w stosunkowo duże jądra, podczas gdy prącie bywa w stanie normalnym ukryte w fałdach skóry napletka na podbrzuszu i, podobnie jak u innych przeżuwaczy, pośrodku jest wygięte esowato, co pozwala podczas krycia przybierać w pochwie kształt falisty. Oprócz tego, umięśnienie prącia jest w ten sposób urządzone, że naprężony członek może być skurczony gwałtownie, powodując wytrysk nasienia na znaczną odległość.

Macica kozy jest dwuroga.

Płód rozwija się w sposób następujący: w pierwszym miesiącu ciąży piersiowe i jelitowe zagłębienie niewidoczne — inne organy już widać; w drugim miesiącu tworzą się kości; w trzecim miesiącu płód posiada 9 cm długości. Na czwarty miesiąc zjawia się uwło-sienie, waga zaś płodu dochodzi do 1 — 1,5 kg, na piąty miesiąc koźlę waży od 2,5 do 4 kg i jest gotowe do wykotu (J. Crepin).

Koza wydaje na świat jedno, dwa lub więcej koźląt, w wyjątkowych wypadkach nawet 5 sztuk.

Z chwilą ustania popędu płciowego następują u kóz objawy ociężałości i skłonności do odkładania tłuszczu. Również usunięcie działania hormonów płciowych drogą mechaniczną (przez kastrowanie) u capów powoduje osłabienie przemiany energii i zwiększa skłonność do opasania. Stąd też młode capki eliminowane z hodowli poddawane bywają częstokroć kastracji.

d) SKÓRA I UWŁOSIENIE.

Skóra kóz, podobnie jak i innych zwierząt ssących, Skóra. składa się z warstw — naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Jest ona dość cienka, lecz nieco grubsza od skóry owczej^dość przy tym elastyczna i mocna.

Skóra kozia zawiera dużą ilość gruczołów potowych i łojowych. Zasługuje na uwagę specyficzny zapach, jaki wydają kozy, a szczególnie capy, co przypisują głównie obecności w wydzielinach potowych i tłuszczowych kóz — kwasów kaprynowych. Przykry ten zapach wzmaga się w okresie rozpłodowym. Drogą selekcji udaje się jednak powyższą cechę osłabić. Na podbrodziu u kóz bywają nieraz wyrostki pochodzenia skrzelowego (Blanc), tak zwane kolczyki. Sięgają one 70 mm długości i 15 — 20 mm szerokości; mają kształt cylindryczny lub ściętego stożka (Dechambre). Są to organy pochodzenia przypadkowego, napotykane i u innych zwierząt gospodarskich, a nawet i u człowieka. Ponieważ zdarzają się one u gatunków dzikich, nie mogą więc ani charakteryzować rasowości zwierzęcia, ani wskazywać na jego wydajność, jak to niektórzy sądzą.