Magazyn637

ROZDZIAŁ IV.

OPIS RAS I ODMIAN KÓZ DOMOWYCH.

1. KOZY KRAJOWE.

Wskutek swego położenia geograficznego i różno-rodnych warunków fizjograficznych i gospodarczych Rolska posiada różnorodny materiał kóz, które w swej większości nie stanowią ściśle określonych typów hodowlanych. Wśród pogłowia tego można wszelako wyróżnić zwierzęta o cechach bardziej stałych, które uważać można za odrębne odmiany kóz krajowych. Spośród nich wymienić należy kozy: podolskie, pokuckie, karpackie, kaźmierzowskie, sandomierskie, śląskie.

Wpływ ras alpejskich uwidocznia się wśród materiału chowanego w Wielkopolsce, na Pomorzu oraz w woj. centralnych. Na przedmieściach miast, w miasteczkacjh i osadach fabrycznych, gdzie kozy występują gromadniej, zauważyć łatwo wiele materiału uszlachetnionego. W szczególności Mość znaczny wpływ wywarły tu sporadycznie importowane kozy saaneńskie, toggenburskie, harćeńskie. Te ostatnie były importowany częściej do Małopolski.

Należy stwierdzić, że kozy krajowe są wytrzymałe i zdolne do życia w warunkach najbardziej prymitywnych. Wiemy aż nadto dobrze, iż zwierzęta te najczęściej znajdują się w rękach ludzi nie znających zasad hodowli ani . potrzeb tych zwierząt. Zbyt wczesny rozpłód, zły wychów’ koźląt, złe odżywianie — wywierać muszą bez wątpienia swój ujemny wpływ na jakość i wydajność kóz pospolitych. Jest wprost rzeczą godną podziwu, że w tych warunkach nasza koza krajowa daje mleko i wypełnia swą skromną rolę kar-micielki najuboższej ludności i dziatwy.

Praktyka wykazała, że materiał krajowy, a zwłaszcza o bardziej ustalonych cechach, o którym była mowa wyżej, przy odpowiednim zaopiekowaniu się tymże i zastosowaniu racjonalnych metod hodowli, może dać wyniki zupełnie zadowalające zarówno pod względom hodowlanym, jak też i gospodarczym.

Koza podolska albo stepowa jest znacznie większa, niż inne kozy krajowe; odznacza się gęstym, obfitym i długim owłosieniem, bogatym podkładem puchowym ^po ° ^{s a}'

3