Magazyn662

58

Kozy

Nr 51

2. SYSTEMY CHOWU (DOBORU) KÓZ.

Istnieją trzy systemy chowu: a) chów czysty, b) chów wsobny czyli krewniaczy, c) krzyżowanie.

Chów czysty, czyli chów w czystości rasy polega na Chów w czy- łączeniu ze sobą osobników jednej i tej samej rasy, stości rasy. a nawet tylko odmiany. System ten jest najmniej skomplikowany i najbardziej rozpowszechniony. Największą trudność stanowi wybór rozpłodników, których czystość rasy nie nasuwa żadnej wątpliwości. Najlepiej w tym wypadku posługiwać się wiarogodnym rodowodem, który podaje nie tylko pochodzenie zwierzęcia od rodziców rasowych, ale nadto uwzględnia ich wydajność. W przeciętnym chowie zwierząt stosowanie tego systemu znacznie ułatwia zadanie, osobniki bowiem dobierane do rozpłodu, prócz czystości rasy, a więc ustalenia genetycznego, nie pozostają między sobą w związkach pokrewieństwa.

Chów wsobny, zwany również krewniaczym, polega Chów ^na łączeniu ze sobą zwierząt spokrewnionych. Gdy łą-wsobny    czone osobniki są spokrewnione zbyt blisko, np. ro-

(krewniaczy). dzice z dziećmi lub dzieci między sobą, wówczas chów taki nazywamy kazirodczym.

Chów wsobny w nowoczesnej hodowli bywa stosowany w wypadkach, gdy chodzi o utrwalenie w potomstwie cech pożądanych. Do niedawna jeszcze chów wsobny posiadał wśród hodowców bardzo wielu przeciwników, którzy wskazywali, zresztą nie bez pewnej słuszności, że przy dłuższym stosowaniu tego systemu występują wśród zwierząt zjawiska degeneracji. Bywa to wówczas, gdy wśród osobników używanych do rozpłodu przy zastosowaniu chowu wsobnego znajdują się sztuki obciążone chorobami dziedzicznymi, względnie odznaczają się słabą konstytucją. Systemowi wszelako chowu wsobnego zawdzięczamy posiadanie zwierząt rasowych o wybitnych cechach użytkowych. W dziedzinie podniesienia mleczności u kóz na zachodzie coraz częściej posiłkują się tym systemem.

Krzyżowanie polega na łączeniu ze sobą osobników, Krzyżowa- należących do różnych ras lub odmian. W hodowli użyt-nie. kowej krzyżowanie odbywa się w różnych celach. Najczęściej stosuje się krzyżowanie uszlachetniające albo wypierające. Polega ono na tym, że materiał hodowlany gorszy (bezrasow'y) uszlachetnia się drogą używania do rozpłodu wybitnych rasowych rozpłodników. Na przykład kozę krajową pokrywa się capem alpejskim. Potomstwo żeńskie, otrzymane od tego krzyżowania, znów pokrywa się capem alpejskim itd. w ciągu szeregu pokoleń. W praktyce hodowlanej pierwsze potomstwo, powstałe w wyniku krzyżowania uszlachetniającego, uważa się jako materiał l/^-krwi, drugie pokolenie — jako %-krwi, trzecie pokolenie — jako V₈-krwi, czwarte — jako ¹³/i_K-krwi itd.