maistre o papiezu006901

69

■r

*    <    4    - •

ii;. ..    .1(1

Rozdział XIII.

■    •    ri    u

O KANONACH W OGÓLNOŚCI I O ODWOŁANIU SIĘ Du

ICH POWAGI.

Z zasady, źe władza Papieża jest najwyższą, nie wynika by-najmnićj, ażeby miała być wyższą nad prawo, i aby je mogła pomijać: atoli ci, którzy bezustannie odwołują się do kanonów, mają w tern tajemny powód i starannie ukryty, chociaż on przegląda z pod dosyć przeźroczystej zasłony. Ten wyraz kanony,, oznacza wedle ich teoryi: prawa, które oni sami, albo też ich zwolennicy postanowili. Nie śmieją powiedzieć wprost, źe gdyby Papież osądził, iż potrzeba zachodzi ogłosić nowe kanony, oni — miełiby prawo odrzucić — ale niechaj się nikt tćm nie uwodzi.    i ,

Bo choć to nie są wyraźne ich słowa — to myśl przynajmniej jest ta sama.

Cała wszakze dysputa o zachowaniu kanonów jest godną politowania. Spytajcie się Papieża, czy miałby chęć panować bez wytkniętych sobie prawideł, i gwałcić kanony? a z oburzeniem na to wam odpowie. „Spytajcie się wszystkich biskupów katolickiego świata, czy mogę wymagać, aby okoliczności nadzwyczajne nie miały uprawnić zawieszenia pewnych przepisów, zwolnień .wyjątkowych lub przemian, i czyli pragnę aby władza kościoła doszła do tego stopnia niepłodności, iżby utraciła służący każdej władzy przywilej stanowienia nowych praw, w miarę jak tego zajdzie potrzeba,? ręczę że was posądzą, iż żartem pytacie!..."

Pytam więc teraz, jaki może być powód do sporu, jeżeli żaden rozsądny człowiek nie może jakićjbądż władzy zaprzeczyć mocy wydawania praw, wykonywania, zawieszania, złagodzenia i uwolnienia od nich skoro tego okoliczności wymagają, i jeżeli tego przywileju używa tylko władza w naglącej potrzebie? Cóż rozumieją niektórzy teologowie Irancuzcy przez kanony ? Co chce mianowicie wyrazić Bossuel w swojćm zastrzeżeniu, gdy nam oznajmia półgłosem, jako delikatną tajemnicę rządu duchownego: „Całkowita potęga jest rzeczywiście przy katedrze ś. Piotra, ale my żądamy, ażeby jej wykonywanie kanonami było określone."

1)    Po wszystkiem cośmy widzieli ,*a nadewszystko po deklaracyi z roku 1626 jakież imię nadać temu twierdzeniu?

2)    Fleury nouv. opusc. str. 44.