maistre o papiezu019001

190

190

»

,,Sadzimy wszakże, że opowiadanie ewangielii niewiernym jest powinnością kościoła 1).“    '

Te wyznania są wyraźne i niepotrzebują objaśnień. _: Co do kościołów wschodnich i wszystkich innych, które od nich zależą albo są im w czymkolwiek spólne, byłoby rzeczą zbyteczną zajmować się niemi. One same się dostatecznie oskarżają. Przeświadczone o swej niemocy, zrobiły sobie z niej w końcu pewien rodzaj obowiązku. Uważałyby się za śmieszne, gdyby się dawały uwodzić myśli postępu w podbojaeh ewangieKi, a przez nią dżiała-nia na oświatę narodów⁷.    ^{1 2}    | f

Samemu zatem kościołow⁷i należy się zaszczyt, władza posyłania. On tylko ma wyłączne prawo inissyi— a bez Papieża nie ma kościoła. Czyliż to nie on cywilizował Europę i stworzył tego ducha po-wszech ności i ten jeniusz bartęrstwa, które nas oddzikich odróżniają? Zaledwie stolica apostolska została ustaloną, a już troskliwość o dobro powszechne zajmuje serca Papieźów. Już wV wieku posyłają św. Seweryna do Nory ki, a inni robotnicy apostolscy przebiegają hiszpanią, jak to widzimy z sławnego listu Innocentego l do Decencyusza. W tymże samym w⁷ieku śś. Palladyusz i Patrycy ukazują się w Irlandyi i północnej Szkocyi. W Ylstym św Grzegorz Wielki posyła św. Augustyna do Anglii. W \Tlym wieku św\ Kilian miewa kazania w Frankonii, a św⁷. Amandyusz głosi słow⁷o Boże Flamandczykom i wszystkim wzdłuż Dunaju zamieszkałym barbarzyńcom. Elulf z Werden przenosi się do Saksonii. W VIII wieku; śś. Willebrod i Swidbert we Fryzyi i św. Bonifacy w całych Niemczech odznaczają się pracami i powodzeniem. — Atoli w⁷iek IX zdaje się od wszystkich innych odróżniać, jak gdyby była chciała Opatrzność wielkiemi nabytkami pocieszyć kościół zasmucony nieszczęściami, które go przyciskały w^r tym wieku. Sw. Sygfryd posłanym był do Szwecyi, Anchair z Hamburga naucza Wandalów, Słowaków i Szwedów; Rembert z Bremy, bracia Cyryli i Metodyusz Bułgarów, Chazarów czyli Turków nad-dunajskich, Moraw^rianów, Czechów⁷ i ogromną Sławian rodzinę.

Wszyscy ci ludzie apostolscy razem słusznie mogli powiedzieć:

" I    * ¹    '    '    /

Hic tandem stctimus nobis ub> de/uit orbis.

>i    ii    ^u

' <•

1

i •    *    .    t

razy sposobem regularniejszym lub systematyczniejszym kryjąja-kąś tajemnicę, jak to często uważałem w dziełach pisarzy anglikańskich-

2

Tamże. Jestto bardzo ważne wyrażenie: Sam kościot ma prawo a zatem i powinność opowiadania ewangielii niewiernym, j Gdyby ci doktorowie byli odmiennemi czcionkami kazali drukować wyraz kościół, byliby bardzo głęboką prawdę objawili niewiernym.