page0082

7<S SIEDMIU MĘDRCÓW.

które, gdy wpadnie coś lekkiego i słabego, zatrzymują, jeżeli cos większego, zerwawszy się, przepuszczają¹). Niemnićj trafne to drugie: Bóstwo i prawa same z siebie nie mogą miastu dopomódz, lecz ci, którzy tłum prowadza, dokąd im się podoba; jeżeli dobrze prowadza, Bóstwo i prawa są pożyteczne, jeżeli źle, to na nic się nie zdadzą²). Bardzo polityczna ta zasada: Doszedłszy do władzy, nie używaj złych wykonawców, bo w czem ci zgrzeszą, tobie będzie poczytywanem³). Z rad pedagogicznych jedna była taka: do dziec, nie uśmiechaj się_; abyś nad niemi nie płakał ⁴). A który ojciec nie zgodzi się na to, że dostawszy dobrego zięcia, zyskał syna, dostawszy złego, stracił córkę⁵). Niektóre krótkie zdania wyglądają jak wyryte na tablicy: Boga czcij! Rodziców szanuj! Przyjaciołom dopomóż! Nikomu nie zazdrość! Znoś prawdę! Nie przysięgaj! Prawom bądź posłuszny! Myśl to, co sprawiedliwe! Panuj nad gniewem! Chwal cnotę! Złych nienawidź!⁶)

Znana rozmowa Solona z Krezusem, uwieczniona przez Herodota i Plutarcha, sławiona późnićj przez mówców i poetów; najgłębsza, jaka kiedy toczyła się w świecie starożytnym. Góruje w nićj ta myśl ateńskiego mędrca, że dla człowieka lepiej umrzeć, niżeli żyć!⁷) Szczytny pessymizm, prawie chrześciański, bo wierzący w życie przyszłe a doczesność niepewną, zachmurzona zamieniający na stałą pogodę wiecznego szczęścia. Wszak sama bogini tak orzekła, zabrawszy do lepszego życia Kleobisa i Bitona, gdy spełniwszy czyn szlachetny, zasnęli zmęczeni w jej świątyni. Ale na co powtarzać, co każde dziecko słyszało tyle razy! Przypomnę tylko koniec rozmowy, jak ja czytamy u Plutarcha, bo w nićj wybornie streszczony Ateńczyka pogląd idealny na życie ludzkie: »0 królu Lidów, Bóg wydzielił nam Grekom dary Swoje w sposób umiarkowany, to też nie jest mądrość nasza królewską ani świetną, lecz pełną dobrćj otuchy, prostą, do skromnych przydatną stosun

^J) Diog. Laert. I. c. 2. n. 58.

®) Tamie n. 64,

³)    U Mullacha, Tom I. str. 221.

⁴)    Tamże.

⁵)    Tamie.

^B) Tamie str. 216.

⁷) Ilerod. I. 31 : oję d,utivuv ta <x ti>m<) ttfhtńm/ nd'u.nv n coieer.

http://rcin.org.pl