page0087

— 73

czności dla Pana Boga i rodziców. Niezadowolenie, grymasy najlepiej karać odmówieniem jakiejś ulubionej potrawy lub rozrywki.

d) Cielesne i duchowe natężenie w czasie jedzenia i po jedzeniu tamuje trawienie, należy go przeto unikać.

5. W końcu jest obowiązkiem wychowawcy pouczyć dzieci o najczęściej trafiających się truciznach w świecie zwierzęcym, roślinnym i mineralnym, ażeby je uchronić przed nieszczęściem. Niech je pokaże dzieciom i wykaże w opowiadaniu i t. p. ich szkodliwe skutki.

Uwaga. Rozsądne pielęgnowanie narządu oddychania i trawienia jest też warunkiem normalnej działalności na-narządu krwi względnie serca. Ta bywa tamowaną osobliwie a) przez nadmierne używanie silnych wyskokowych napojów: (alkoholizm jest plagą naszych czasów); b) przez wytężenie w pracy, skakaniu i t. p., c) przez ciągły siedzący sposób życia przy pisaniu, szyciu i t. p., d) przez silne wzruszenia umysłowe. Jeszcze więcej zakłóceń doznaje wskutek powolnego zatruwania krwi, które może być spowodowane : a) przez fałszowanie potraw i napojów; b) przez używanie zawierających truciznę sprzętów, tapetów, naczyń kuchennych i t. cl.; c) przez wdychiwanie materyi trujących (zepsute powietrze w izbie na ulicy i t. d.). — Wychowawca niech się stara te wpływy precz usunąć, lub przynajmniej uczynić je nieszkodliwymi.

II. Pielęgnowanie systemu organów senzytywnycłi.

Senzytywne życie objawia się za pośrednictwem nerwów i muszkuiww. Wszystkie nerwy razem tworzą system nerwowy, a wszystkie muszkuły czyli mięśni razem system mięśniowy. Nerwy rozprzestrzeniają się po całcm ciele i mają trzy główne punkty zbiorowe: mózg, (wielki imały), stos pacierzowy i gangliony (guzy nerwowe dolnej części ciała); według ich czynności rozróżniamy je wegetatywne, które służą do mimowolnych odruchów w systemie organów wegetatywnych i zawisłe od duszy (animalne), które służą dowolnym ruchom i czuciu. Ruch odbywa się przy pomocy muszkułów (mięśni), te więc szczególniej służą systemowi nerwowemu.

http://rcin.org.pl