page0091

można zaradzić zapomocą dobrych okularów i przez jak naj-możliwsze ich oszczędzanie. Przy zapaleniach i innych chorobach oczu należy się zaradzić lekarza.

b)    Ucho potrzebuje do swego zdrowia przedewszystkiem czystości i należytego ciepła. Szkodzą mu nadmierne i nieharmo-nijne brzmienia, odgłosy, nagły huk, strzał, nieczystość, wilgoć i t. p. Gdzie nie można uniknąć silnego huku, należy uszy zatkać watą i otworzyć usta. Bardzo niebezpiecznem jest czyszczenie uszu graniastymi przedmiotami, jak ołówkami, dalej bicie i targanie uszu.

c)    Mniej staranności wymagają zmysł powonienia i smaku. Czystość jest tu najlepszym środkiem zdrowotnym. Osobliwie trzeba występować przeciw zawczesnemu paleniu tytoniu, które jak trucizna działa na młode ciało a pochodzi z próżności i dumy, a raczej głupoty.

d)    Organem czucia jest skóra. Oprócz tego wydziela ona zbędne i szkodliwe malerye. Od jej normalnej działalności pod bardzo wielu względami zawisło zdrowie człowieka. Musi być przeto utrzymywaną czysto i świeżo zapomocą obmywania i kąpieli. Wychowawca powinien sumiennie czuwać nad kąpielą, ażeby dzieci ani cieleśnie ani moralnie nie poniosły jakiej szkody. Do kąpieli powinno się iść powoli, nie zaraz po jedzeniu, starannie się ochłodzić, nie bawić za długo w wodzie, a potem dobrze wytrzeć skórę. Szczególnie niech zważa nauczyciel na to, ażeby wstydliwość nie była obrażaną, żeby dzieci nie kalały się duchowo, podczas obmywania się cielesnego.

2. Zasady co do pielęgnowania systemu mięśniowego.

1. Mięśnie z jednej strony spełniają zlecenia nerwów, z drugiej strony zasłaniają i ochraniają kości i nadają ciału piękność i kształt. W nich przedewszystkiem wyraża się duchowe życie. Radość i cierpienie i wszystkie usposobienia duszy odbijają się na twarzy. Jeżeli ten lub ów stan duszy trwa długie lata albo często się powtarza, to wytwarza się stały wyraz twarzy (bystry, głupi, niewinny, występny, bezczelny, chytry, przebiegły i t. p.).

Osobliwie muszą być samodzielne mięśnie silnem i po-wolnem narzędziem duszy; w tym celu muszą być należycie

http://rcin.org.pl