page0103

Owady: Błonkówki: Rośliniarki (Pilaszow. Trzpiennik.). Sieciarki gladkoskrz. 71

Tab. 20 fig. 11. Bryzgacz brzozo-

wy (Cimbex betulae), duży (do 25 mm), o ciele krępem i szerokiem, z rożkami maczugowatemi i silnemi szczękami (może dziecko ukąsić do krwi w palec); samiec cały czarny, samica z odwłokiem brunatno-czerwonawym. Larwy o 11 parach nóg, dość duże (dł. do 24 mm), jaskrawo-zielone z podłużną pręgą na grzbiecie, w pojedynkę na liściach brzóz, olch i wierzb; napadnięte, tryskają sokiem z boków ciała; w spoczynku, skręcone w krążek na spodniej stronie liści. Oprzęd z poczwarką umocowany do ga łązek, zimuje. Pospolity w całej Eur.

Tab. 20 fig. 12. Borecznik sosnowiec (Lophyrus pini), mały (dł. 6—i) mm), krępy, z dość krótkiemi rożkami, piłkowanemi u samicy, grzebykowatemi u samca. Ubarwienie samic czarne z żół-tem, koniec odwłoka czerwonawy; samców—brudno-żółte w czarne plamy. Pospolity. Gąsienice o 11 parach nóg, dość duże (dł. do 25 mm), brudno-zie-lone w czarne kropki; na drzewach igła- | stych, zwłaszcza na sosnach; zrządzają duże szkody. Oprzędy na drzewach, pod mchem i t. p.

8 Rodzina. Trzpiennikowate (Uroćeridae).

Pokladełko długie, wystające za koniec 9-obrączkowego odwłoka; piszczele przednie o 1 kolcu. Jaja składają w miazgę pni lub w źdźbła; larwy tylko z 3 parami nóg piersiowych, często zmarniałych; żyją ukryte.

Tab. 20 fig. 13. Trzpiennik żółty cz. olbrzymi (Sirex gigas), jedna z największych naszych błonkówek (dł. 15— 40 mm), z długiemi, nitkowatemi rożkami i długiem pokładełkiem u samic. Ubarwienie czarne; odwłok samic również czarny z żółtą przepaską i końcem, samców czerwonawo-żółty z czarną przepaską i końcem. Pospolity w lasach iglastych. Larwy w jodłach i świerkach, niszczą drzewa, drążąc w nich chodniki. Rozwój trwa 2 lata i dłużej.

5 Rząd. Sieciarki (Neuroptera).

Narządy pyszczkowe zwykle gryzące, czasem zmarniałe. Ciało wydłużone; rożki długie, nitkowate, rzadziej ma-czugowate; przyoczka często. Pierwsza obrączka tułowia wolna; 2 pary skrzydeł przeważnie jednakowych, błoniastych, gęsto siatkowano żyłkowanych; nogi długie i cienkie.

Przeobrażenia zupełne. Larwy 6-nogie drapieżne, zwykle w wodzie, rzadziej na lądzie; poczwarki wolne, często w oprzę-dzie, mogą się poruszać. Koło 1000 gatunków. 2 podrzędy. 1) Gładkoskrzydłe (Planipennia) i 2) Fałdoskrzydłe (Tricho-ptera).

1 Podrząd. Gładkoskrzydłe (Planipennia)

Skrzydła nagie, gładkie; tylne nie lał-dujące się; żuwaczki mocne.

Tab. 20 fig. 14. Mrówkolew pla-moskrzydły (Myrmeleon formicarius), duży (dł. 18 — 30 mm, siąg skrzydeł 70 mm), wysmukłej budowy, przypomina ważki. Larwy krępe z dużym odwłokiem i dużą głową, o silnych szczękach, przekształconych w ząbkowane ssące obcęgi. Robią w piasku lejkowate zagłębienia i czatują w nich na przechodzące owady, zwłaszcza mrówki, które chwytają obcęgami i wysysają. Poczwarki w kulistym oprzędzie, w którego skład wchodzą ziarenka piasku. Pospolity w całej Europie.

Tab. 20 fig. 15. Złotook pospolity

(Chrysopa vulgaris), mały (dł. koło 10 mm, siąg 26 mm), delikatnej, wysmukłej budowy, z długiemi rożkami, pięknej, trawiasto zielonej albo żółtawej barwy, z dużemi, złocisto-zielonemi oczami.