page0102

70 Owady: Błonkówki: Owadziarki (Gąsieniczk. Galasówk.), Rośliniarki.

5 Rodzina. Gąsieniczkowate (Ichneumonidae).

Ciało wysmukłe; rożki długie, proste, nitkowate; pokładełko wystające, rozmaitej długości. Składają jaja w ciało różnych owadów, w których następnie pasorzytują ich czerwie. Bardzo pożyteczne z powodu tępienia licznych szkodliwych owadów, zwłaszcza w lasach; do 5000 gatunków.

Tab. 20 fig. 7. Sierpnik wyrodzik

(Anomalon circumflexum), duży (dł. 18—30 mm), z długim odwłokiem, wygiętym sierpowato; pokładełko bardzo krótkie, nogi długie; ubarwienie tuło wia czarne; odwłok i nogi żółto-czer wonawe Czerwie pasorzytują w gąsienicach barczatki; bardzo pospolity w lasach iglastych i bardzo pożyteczny.

Tab. 20 fig. 8. Baryłkarz żółtono-

gi (Microgaster glomeratus), maleńki (dł. 3 mm), z bardzo krótką szypułką odwłokową, czarny z żółtemi nogami. Bardzo pospolity; czerwie pasorzytują

Ryc. 38. Gąsienica z oprzędami baryłkarza (Microgaster).

w gąsienicach kapustnika w wielkiej liczbie; stoczywszy je, wygryzają się na-zewnątrz i na ich ciele przekształcają się w poczwarki, otoczone oprzędem i wyglądające jak podłużne żółte ziarenka (ryc. 38), zwane fałszywie Jajami gąsieniczemi”. Pożyteczny.

6 Rodzina. Galasówkowate (Cynipidae).

Różnią się od poprzednich krótszym, ścieśnionym z boków odwłokiem; skrzydła stosunkowo dłuższe, zachodzące za koniec odwłoka; pokładełko wysuwalne, mało wystające. Jaja składają na różnych częściach roślin, wywołując tworzenie się orzeszko-watych narośli (galasówek), w których żyją ich czerwie i poczwarki.

Tab. 20 fig. 9. Galasówka dębianka (Oynips ąuercus folii), maleńka (dł. 3—5 mm), czarno brunatna z czerwo-nemi prążkami na śródtułowiu. Bardzo pospolita; wywołuje powstawanie znanych czerwonawych orzeszków na liściach dębu

W Azji Mniejszej na dębie galasowym żyje galasówka farbierska (C.

tinctoria), której orzeszki zawierają bardzo dużo kwasu garbnikowego i z tego powodu używano ich dawniej w aptekach i przemyśle, między innemi na wyrób atramentu.

Tab. 20 fig. 10. Szypszyniec różany (Rhodites rosae), również maleńki (dł. 4 mm), czarny z czerwonemi nogami; odwłok samca całkiem czarny,, samicy z domieszką barwy czerwonej. Pospolity; wywołuje na krzakach dzikich róż powstawanie orzeszków, pokrytych długiemi włoskami, podobnemi do mchu.

3 Podrząd. Rośliniarki (Phytophaga)

Samice z pokładełkiem, krętarze podwójne, ale odwłok przyrosły. Larwy z nogami na tułowiu (3 pary), a często i na odwłoku (podobne do gąsienic motyli), żyją na liściach lub wewnątrz roślin.

7 Rodzina. Pilarzowate (Tenthre-dinidae).

Pokładełko krótkie, wysuwalne, nie wystaje za koniec 8-obrączkowego odwłoka;

piszczele przednie o 2 kolcach. Ociężale, nieskore do lotu; karmią się miodem oraz owadami. Jaja składają pod naskórek liści i młodych pędów. Larwy pstre, podobne do gąsienic motylich, ale z większą liczbą nóg (9 —11 par), żyją na liściach i nieraz zrządzają duże szkody. Poczwarki zwykle w skórzastym oprzędzie, wyglądającym jak puszka.

Koło 1000 gatunków.