page0107

IMIONA

1.    Wartości i treści egzystencjalne i poznawcze:    Włościbyt

(psi. *-będę, *byti 'istnieć, żyć, stać się'), Żyrosław, Domażyr (psi. *żin> 'czynność jedzenia, pokarm', -żyr występuje w 12 staropolskich imionach), Myślibor, Bolemysł (psi. *mysliti 'myśleć',    'myśl', -mysi w 29

imionach).

2.    Leksemy wyrażające chęci i pragnienia: Chocimir (psi.

'chcieć'), Żelibor (psi. źeleti 'życzyć, pragnąć').

3.    Cechy dodatnio wartościujące: Dobrogost (dobry), Drogomir (drogi), Miłostryj, Bogumił (milo- w 11 imionach, -mil w 20) itd.

4.    Pojęcia związane z organizowaniem życia społecznego: Dzirżykraj (psi. *dbrźati 'dzierżyć, trzymać'), Grodzisław, (psi. *gorditi 'budować, otaczać płotem'), Sędziwój (psi. *sęditi 'sądzić'), Gościrad, Lubogost (psi. *gostiti 'gościć', *gostb 'gość', gości- w 7 imionach, -gost w 19). Z działalnością człowieka w społeczności związane są pojęcia czci i sławy: Czcibor, Boleczest, Sławomir, Bronisław (-sław występuje w 100 imionach). Życie rodzinne jest reprezentowane przez nazwy pokrewieństwa, np. Bratomił, Sulidziad, Siestrzemił, oraz wyrazy oznaczające szerzej pojętą rodzinę, miejsce rodzinne, jak Domarad (psł. *domi> 'pomieszczenie, gdzie człowiek żyje ze swoją rodziną, ród'), Siemimysł, Siemowit (psł. *sembja 'ród, rodzina').

5.    Treści związane z wojną, walką, stosunkiem do wroga, przymiotami wojownika, z obroną, np. elementy organizacji wojskowej: Świętopełk (psł. *p^rblk’b 'gromada, pułk'); pogotowie wojenne: Budziwuj, Brzę-czysław; walka, walczyć: Borzygniew, Blizbor (psł. *borti (sę), *boriti (sę) 'zmagać się, mocować się, walczyć', *bori, 'walka', -bor występuje w 82 imionach), Racimir (psł. *orth, scs. ratb 'walka, bój'); kazić, mścić, dręczyć (wroga): Kazimir, Mścibor, Tomisław (psł. *tomiti 'dręczyć, męczyć'); cechy przysługujące wojownikom i przywódcom, np. Dobiegniew (psł. *dobh, 'stosowny, zdatny; dzielny'), Gardomir (psł. *gbrdb 'dumny, wyniosły'), Lutobor, Bolelut (psł. *ljutb 'srogi, okrutny, dziki'); bronić i strzec: Bronisław, Strzeżybor.

6.    Przeciwstawny wojnie pokój jest w imionach słowiańskich reprezentowany przez wyraz mir (psł. *mirb 'pokój'): Mironieg // Chwalimir (miro-występuje w 4 imionach, -mir w 82).

7.    Sfera religii: Bogumił, Chwalibog (psł. *bogb 'Bóg', pierwotnie 'bogactwo, szczęście', około 30 imion z tym łeksemem).

W składnikach imion dwuczłonowych odbija się świat wartości, uczuć i wierzeń oraz przejawy życia społecznego, jego organizacji w warunkach pokoju i wojny. Charakterystyczną cechą leksyki dwuczłonowych imion

103