page0113

— 99 —

i zewnętrzne zajścia, jakich doświadczyło po pewnej czynności, klórej nieżyczyłoby sobie, aby się była stała (obraza rodziców t. p.). Pośrednio zmysłowy pogląd jest wtenczas, gdy się dziecku przedstawia jakiś przedmiot w obrazie albo modelu albo przez opisanie albo wskazanie lub przypomnienie dopiero co widzianej rzeczy. Pośrednio duchowy, gdy uzmysławia się jakieś pojęcie przez przykłady, opowiadania, porównania, parabole i t. p. co do Ireści i zakresu. Piękna przypowieść o marnotrawnym synu jest żywem przedstawieniem miłosierdzia Hożego i t.. p. Tylko tu trzeba uważać, ażeby wszystkie istotne cechy pojęcia jasno i dokładnie oznaczone zostały.

4 Bezpośredni pogląd jest najlepszy, musi być przeto z reguły używanym, gdzie mu szczególniejsze okoliczności nie stoją na przeszkodzie. Celem ułatwienia zmysłowego poglądu zaleca się nauczycielowi, ażeby założył mały, dobrze dobrany zbiór przedmiotów, jakie bywają omawiane w szkole, tu niech uwzględnia osobliwie swój okręg szkolny.

Pośredni pogląd ma tam zastosowanie, gdzie bezpośredni albo wcale albo nie łatwo może być zastosowany. Co do niego trzeba zważać na to, co następuje :

a)    Należy najpierw pokazywać obrazy tych przedmiotów, które dzieci już w naturze, w rzeczywistości oglądały, ażeby dobrze uchwyciły stosunek między obrazem a rzeczywistością i otrzymały pojęcie o zmniejszonym rozmiarze. (Także przy geografii dobrze pamiętać; że dzieci muszą najpierw dokładnie widzieć i poznać swoje miejsce rodzinne u naturze, potem w obrazie, t. j. na mapie, którą nauczyciel w oczach dzieci na tablicy odrysowuje).

b)    Powoli przechodzi się do mniej znanych rzeczy, które jednak mają podobieństwo ze znanemi; uważać więc potrzeba na uporządkowane stopniowanie.

c)    Kazać pojedyncze obrazy między sobą porównać i przyzwyczajać przytem o ile to jest tylko możliwem do samodzielności.

d)    Wymagać, ażeby to wszystko co dzieci oglądały dokładnie określiły i opisały.

ej Pokazywać najpierw pojedyncze obrazy, a potem dopiero grupy. Ostatnie szczególniej kształcąco wpływają, gdyż

*

http://rcin.org.pl