page0163

R. LXIV.

O karze szatanów

155

której mogą przyjmować to, co im inni objawiają. — Trzecim sposobem poznają przez doświadczenie długiego czasu, nie jakoby czerpali ze zmysłu, lecz gdy w poszczególnych rzeczach spełnia się podobieństwo tej idei poznawczej, która w nich tkwi z natury, poznają niektóre rzeczy teraźniejsze, o których nie wiedzieli uprzednio, że się zdarzą, jak to powiedziano powyżej o poznaniu aniołów (R. LVII, par. 3).

§ 2. CZY WOLA SZATANÓW JEST ZATWARDZIAŁA

W ZŁEM.

Do drugiego paragrafu tak przystępujemy:

Zarzut pierwszy. Wydaje się, że wola szatanów nie jest zatwardziała w złem. Wolna wola bowiem należy do natury umysłowej natury, która pozostaje w szatanach, jak to powiedziano (par. 1). Lecz wolna wola sama przez się i pierwej kieruje się do dobra, niż do zła. Zatem wola szatana nie jest tak w złem zatwardziała, by nie mogła wrócić do dobra.

Zarzut drugi. Oprócz tego, większem jest miłosierdzie Boga, które jest nieskończone, niż złość szatana, która jest skończona. Ze złości zaś winy może ktoś wrócić do dobroci sprawiedliwości tylko przez miłosierdzie Boga. Zatem także szatani ze stanu złości mogą wrócić do stanu sprawiedliwości.

Zarzut trzeci. Oprócz tego, jeśli szatani mają wolę zatwardziałą w złem, mieliby ją zatwardziałą w tym grzechu, którym zgrzeszyli. Lecz ten grzech obecnie w nich nie pozostaje, mianowicie pycha, gdyż i motyw nie pozostaje, mianowicie wywyższenie. Zatem szatan nie jest zatwardziały w złości.

Zarzut czwarty. Oprócz tego mówi Grzegorz, że jeden człowiek mógł zadośćczynić za drugiego, ponieważ człowiek upadł przez drugiego. Lecz niżsi szatani upadli przez pierwszego, jak powiedziano powyżej (R. LXIII, par. 8) Zatem ich upadek może drugi naprawić. Zatem nie są zatwardziali w złości.

Zarzut piąty. Oprócz tego, kto jest zatwardziały w złości, nigdy nie spełnia dobrego uczynku. Lecz szatan spełnia jakieś dobre uczynki, wyznaje bowiem prawdę, mówiąc do Chrystusa: znam cię ktoś jest, Święty Boży, Marek I, 24; czarci także wierzą i drżą, jak powiedziano Jakób II, 19. Dionizy także mówi

http://rcin.org.pl