page0175

161 —

siłą przekonywania.' Dlatego wymagają one sumiennego nadzoru i kierownictwa.

a)    Nauczyciel niech się stara poznać skłonności dziecka. Te wychodzą na jaw tak często przy małoznaczących okolicznościach. Niech szczególniej zwraca uwagę na źródło onychże. Tc znajdują się często w cielesnym ustroju, w temperamencie, w sposobie życia, w otoczeniu dziecka i t. p.

b)    Niech popiera dobre skłonności wszelkimi środkami, a zwalcza złe w podobnyż sposób. Wartość, jaką przedmiot skłonności ma w oczach dziecka, określa ona sama, dlatego niech wprawia wychowawca swoich wychowanków do należytego oceniania przedmiotów. Przy dobrych skłonnościach niech wykazuje, jak bardzo jest godnym przedmiot naszego wysiłku, jakie pożytki nam przynosi jego posiadanie i t. p. W len sposób zyskuje skłonność na sile i trwałości. Odwrotnie zaś postępować należy spostrzegłszy złe, zgubne skłonności. Dzieci muszą pojąć, że pozór je omamił, że przedmiot nie odpowiada ludzkiej godności, a przeto nie zasługuje na naszą miłość i wytężenie, że jego posiadanie unieszczęśliwia i t. p. Zwalczanie i stłumianie złych skłonności musi się dziać wcześnie, gdyż inaczej zyskują one na sile i tylko z bardzo wielką trudnością można je wykorzenić. Obok naturalnych środków, trzeba w osobliwszy sposób uwzględnić religijne, te chwytają serce ludzkie jak najgłębiej i same jedne mogą takowe przemienić i uświęcić tak, że nawet w skrytości unika złego, a czyni dobre. Religijne wychowanie okazuje się także i tu jako najlepszy środek ochronny przeciw zwodniczej Sile złego, jako najlepszy środek zbawczy, jeżeli ono wniknęło w serce dziecka, a nawet usiłuje się w niem zakorzenić.

Wychowawcze postępowanie z namiętnością.

1. W namiętności panują żądza i skłonność nad rozsądną wolą, robią ją swoją niewolnicą i wyzyskują w tyrański sposób wszystkie ludzkie siły do swego celu. Nikt nie jest mniej wolnym jak opanowany namiętnością człowiek. Każda namiętność, chociażby nawet sama przez się dotyczyła dobrych przedmiotów, jest szkodliwą, gdyż wywraca od Boga ustanowiony porządek, według którego rozsądna wola powinna panować nad wszystkiemi czynnościami duszy. Nadto

11

http://rcin.org.pl