page0171

161

wienia podaje mu natura gotową. Pracowitą zapobiegliwością, w pocie czoła, musi człowiek chleb sobie zdobywać. Najdawniejszymi i naj-nieodzowniejszymi warstatami człowieka są kuchnia i piekarnia.

I rzecz szczególna, im bardziej człowiek się „r o z w i j a⁴⁴, im wyżej wstępuje po drabinie „przystosowywania⁴*, tem mniej zdolną jest zaspokoić go natura swymi płodami gotowymi.

Odnośnie więc do człowieka proces rozwojowy zamienia się na wsteczny proces przystosowywania.⁴⁴¹)

Następnie spojrzyjmy na wrodzone zdolności w zwierzętach i w człowieku.

Zwierzęta od urodzenia posiadają wszystkie do samozachowania i rozmnażania się potrzebne wiadomości i zdolności, czyli usposobienia instynktowe.

Zaledwie podrósłszy, są już młode zwierzęta równie roztropne i we wszystkich funk-cyach równie biegłe, jak i stare. Młody ptak buduje sobie gniazdo z takiem samem mistrzow-stwem, jak jego rodzice, a pierwsze jest równie doskonałe, jak ostatnie. Zwierzęta więc rodzą się artystami; nie przesiadują nigdy na ławie szkolnej, a wybornie wszakże wiedzą, czego im do utrzymania potrzeba. A jaki zadziwiający zmysł artystyczny okazują! Jak delikatnie i odpowiednio do celu pająk np. przędzie i rozpościera sieć swoją, z jaką chytrością z ukrytego

^x) Cathrein str. 58 i następne.

http://rcin.org.pl

11