page0187

page0187



183

w ułożenie pojęcia, o tem łaskawy czytelniku ani Ty, ani ja nie wiem, bo głęboką tajemnicą pokryli mistrze materyalizmu te arcana, których oni nie lubią takim, jak my, profanom objawiać. Czasem się który z nich zdradzi „spotęgowaną czynnością ośrodków psychicznych “, ale reszta zachowuje głębokie milczenie — mysterium. Nawet nam nie chcieli powiedzieć, co to potęguje tę czynność ośrodków psychicznych! A co jeszcze smutniejsze, to to, że nigdy się nie dowiemy o tym tajemniczym sposobie, w jaki materyalny ośrodek psychiczny zamienia się nagle w niemateryalne pojęcie; wszak to jest niemożliwością , bo materya musiałaby naraz przestać być materyą, w co tylko chyba materyaliści wierzyć muszą.

Lecz jeżeli najniższe i najbardziej konkretne pojęcia nie mogły powstać czysto materyalnym sposobem, to tem mniej pojęcia ogólne i abstrakcyjne, którym nie odpowiada w święcie zewnętrznym żaden widzialny przedmiot. Czyż bowiem kto widział jak wygląda cnota, piękność, zdolność, nieśmiertelność itp.? Nie, tego się nie widzi oczyma ciała, a jednak mamy pojęcia takich rzeczy! Jakże w nas mogło powstać pojęcie nieśmiertelności materyalnym sposobem, kiedy wszystko, co nas otacza, raczej przeciwko temu pojęciu przemawia? Jeżeli tedy duch nasz rzeczy zmysłowe niezmysłowym poznaje sposobem, to w daleko większej mierze musimy to powiedzieć o nadzmy-słowych. Każdy to bowiem czuje, że świat zmysłowy nas otaczający, musimy wprzódy niejako odzmysłowić, aby go pojąć, musimy odrzucić z niego wszystko materyalne, musimy go udu-chownić. aby go uczynić przedmiotem naszej myśli i naszych sądów. Wszystko bowiem usiłuje duch ludzki pojmować zapo-mocą pojęć ogólnych, przez odrzucenie tego, co zmysłowe, co konkretne, aby w ten sposób dotrzeć do dna rzeczy, do jej wewnętrznej istoty. Tak dochodzimy do pojęć bytu, substan-cyi, czynności, ruchu, do pojęcia prawa przyczynowości, do pojęć istot żywych i nieżywych, przechodząc od tego, co zmysłowe i materyalne, do nadzmysłowych i niemateryalnych, od rzeczy szczegółowych i podlegających zmianie, do tego, co

http://rcin.org.pl


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Nie wie tego ona ani ja nie wiem. Tylko Pimpuś to wie. Mój Pimpuś, który czai się we mnie, udając, ż
45 raźnem nadmienieniem, ii papierów żadnych, ani gotowizny nie widziano; na tem więc Akt niniejszy
page0100 90 sobie, ani pomyśleć nie można. Pod wyrazy »sub-stancya duchowa« niepodobna podstawić żad
page0101 ZAŁOŻENIE ANAXYMANDRA. 95 tem, że podjąwszy myśl Talesa, zrobił to, co Tales tylko przeczuw
page0131 127 z wielkich mówców; piorunujące wygłasza przemowy i oburza się, że inni słuchać go, ani
page0141 131 To pojęcie gatunku, wytworzone z obser-wacyi faktów, fakta tylko przeciwne mogłyby obal
page0183 183 Carnegie był mile zdumiony tą pochwałą i zaufaniem. „Podpisałem mój pierwszy weksel — p
page0184 183 Do pierwszego oddziału należą: psy owczarskie, kondle, brytany, buldogi, pudle, mopsy,
page0187 183 w skałach znachodzone, powstały z ziemi z jej materyi ciągli-wej i gęstej pod wpływem c
page0193 183 skutki określone prawami przyrody; ale niepodobna pojąć, by siła fizyczna w danej chwil
page0193 189 pochodzą od jednej i tej samej przyczyny, jeżeli z góry nie wiem, co skutek, co przyczy
page0197 - 183 — 5. Nagrody wymierza się z reguły dopiero po dokonanym czynie, nie wskazując wcale n
P1180013 PRZEDMOWA DO TRAKTATU K Traktat o poprawie rozumu itd. 1 2, który podajemy Ci tutaj, łaskaw
Szkoła ani biblioteka nie są przygotowane do sprostania zróżnicowanym zainteresowaniom czytelniczym
page0185 183 alt. Tl.: cacłte dana* un< tawnie unaji^clie qu’ou ne tue Saiil. Mort de Samuel. Or
scan 9 6 2009 8h45m50s WYCHOWANIE POJĘCIA - PROCESY - KONTEKSTY czytelników. Jakby idąc „po wzorze&q

więcej podobnych podstron