page0200

ROZDZIAŁ X.

Samowiedza, pamięć, wolna wola a materya.

"Opa 81 xat ttjSe, Su, Ei;s'3dv fev tó> a)C. <^oyrj *^al    tu> pdv 8ouXsÓś:v

v.a\ dpysadm r_t ęóaię rcpoętdrm, tyj 8e dp-yE’.v xal oeoiroCetv.

Plato, Phaed. c. XXVIII.

Doświadczenie wewnętrzne przekonywa nas, że nietylko możemy myśleć o rzeczy jakiejkolwiek po za nami będącej, ale że samo myślenie możemy uczynić przedmiotem naszego rozumu. I niemasz nic naturalniejszego nad to myślenie myśli nad sobą, podczas którego duch ludzki wchodzi niejako sam w siebie, by zapomocą aktu refleksyi, zdać sobie sprawę z tego co poznaje, a zarazem i z własnej swej istoty, ze swego: ja. A ta władza, ta zdolność ludzkiego ducha jest tak piękną jego właściwością, że geniusz Stagiryty nie ma dość słów na wyszczególnienie refleksyi z pośród wszystkich czynności umysłowych i najbardziej boską ją nazywa, a Cycero woła z uniesieniem: Est Ułud ąuidem vel maximum animo ipso animum videre. — „Jestto najszczytniejszem: duchem samym widzieć ducha

Ten akt samowiedzy poucza mnie, że jest we mnie pierwiastek jedności, który sprawia, iż nietylko istnieję, ale iż

http://rcin.org.pl