page0245

NAZWY TERENOWE

Mogą też być efektem różnic wewnątrzmotywacyjnych, na przykład w obrębie motywacji topograficznej (Przecznica lub Przednie Gony, Pod Pasionek lub Na Bagno) czy kulturowej (Pastwiska lub Pniewie). Są także wynikiem zetknięcia się motywacji ogólniejszej, o charakterze oficjalnym lub urzędowym, oraz motywacji środowiskowej, opartej na cechach nazywanego obiektu (np. Kaczycka Droga — od nazwy miejscowej Kaczyce lub Ku Budzie).

Istnieją też struktury nazewnicze, które lokują się na pograniczu tworów paralelnych i wariantywnych. Są to między innymi oboczne nazwy zestawieniowe, w których wymienność jednego składnika nie zrywa związku struktury dwuskładnikowej z głównym pierwiastkiem motywacyjnym (np. w równolegle funkcjonujących nazwach posesyw-nych: Dzielnice Zygotowe II Przecznice Zygotowe (Mrózek 1991)).

REGIONALNE I LOKALNE SYSTEMY MIKROTOPONIMICZNE

Zasób mikrotoponimów polskiego obszaru językowego odzwierciedla nie tylko dawniejsze i nowsze procesy oraz tendencje nazewnicze, ale także utrwalone w nazwach właściwości leksykalno-morfologiczne języka polskiego i poszczególnych dialektów.

Ogólnopolska kartoteka nazw terenowych (obejmująca zebrane w związku z działalnością Komisji Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych nazwy z terenu byłych województw: białostockiego, bydgoskiego, gdańskiego, katowickiego, kieleckiego, krakowskiego, lubelskiego, łódzkiego, poznańskiego, rzeszowskiego i warszawskiego, a więc z wyjątkiem terenów, które dopiero po ostatniej wojnie znalazły się w granicach państwa) nie zawiera materiału kompletnego i w pełni reprezentatywnego dla odpowiednich dzielnic kraju i poszczególnych jego regionów (około 160 000 poświadczeń dokumentuje — według prowizorycznego oszacowania — około 60 000 różnych nazw (Śmiech 1982)). Materiał ten, nie wyzyskany jeszcze do publikacji w postaci pełnego słownika, stał się jednak podstawą dwu opracowań monograficznych: przymiotnikowych nazw terenowych Polski (Śmiech 1996) i polskich mikrotoponimów motywowanych wyrażeniami przyimkowymi (typu Nadbomiak, Podbór, Zaborze (Tomaszewska 1996)). Choć walory takich monografii są bezsporne, wspomniana niekompletność podstawy materiałowej ogranicza możliwości formułowania ostatecznych uogólnień w odniesieniu do konkretnych zjawisk mikrotoponimicznych i różnic terytorialnych.

241