page0304

296

Senat

reszcie Miączyński Frył znakomitym obywatelem i do tego uczonym. Później senat dostał mundury i senatorów na dworskie sadzano godności, książę Adam Czartoryski został wielkim podkomorzym, kasztelan Bieliński łowczym i t. d. Za dni koronacyjnych w r. 1829 minister wojny Hauke został \K ojewodą, a gdy kawałka ziemi nie miał, musiał podatek 2,000 złutych złp. zapłacie z pensyi, żeby prawu zadosyc się stało. Jedni biskupi uwolnieni byli od tego podatku, bo sami pobierali pensyję od rządu. Stanowisko senatu podniosło się nieco w dniach sadu sejmowego w r. 1827—1828. Raz w życiu przyszło senatowi podnieść głos w sprawach politycznych, prezesem sądu sejmowego był wojewoda Piotr Bieliński. Wśród nazwisk czysto-pols-kich, jakie składały senat królestwa jedno jest czystoniemieckie i ztąd osobliwe. Dawid Oebschelwitz obywatel, którego rodzina za Stanisł. Augusta otrzymała indygenat polski, właściciel zieim w krakowskiem i pisarz polityczny został kasztelanem w r. 1822 i umarł w r. 1829 kuratorem jeneralnym instytutów naukowych. Zreszto polskie są nazwiska i dobrze krajowi znane. Na krzesłach królestwa siedzieli z dawnych rodzin Ossoliński, Jabłonowscy, Małachowscy, Bielińscy,' Sołtykow ie, Krasińscy, C hodkiewicz, Radziwiłł, Tyszkiewicz i t. d. Pierwszy raz do senatu weszły za królestwa rodziny Puchałów, Tymowskich, Wiszniewskich, Grzymałów, Lewińskich, Olizarów', Niemcewiczów it. d. Z dawnego senatu Rzeczypospolitej w nowym kilku było, jak Józef Radzimiński wojewoda gnieźnieński, Antoni Biesiekierski kasztelan kowalski, Antoni Wołłowicz kasztelan merecki, Kajetan Sierakowski kasztelan słoński, Piotr Kiciński kasztelan połaniecki. Jeden był tylko wypadek za królestwa dobrowolnej abdykacyi senatora, co za Stanisław a Augusta weszło nawet w zwyczaj. Alexander Chodkiewicz, sławny chemik i poeta, deputowany sandomierski zostawszy kasztelanem, w^r kilka dni potem złożył urząd r. 1819 i był prywatnym zupełnie obywatelem, na sejmy nawet nie posłując i wyniósł się na Wołyń. Ze starano się o ludzi do senatu, na to niebrak dowodów. Wszystkie prawie znakomitości napoleońskie dostały się do niego, generałowie Michał Radziwiłł, Tadeusz Tyszkiewicz i Ludwik Pac, ostatni z Pacćw, Ksawery Niesiołowski, Wincenty Krasiński, Tomasz Lubieński. Z Wołynia pociągano aż generała Fnulwika Kropińskiego na kasztelana, ale to do skutku nie doszło. W ogóle wielu zasiadało obywateli w senacie królestwa z gubernii litewskich i południowych. Nic dziwnego, że największego kontyngensu obywateli dostarczyło królestwo, a najwięcej było, bo aż czterech Małachowskich i czterech Potockich. Nauką i zasługami literackiemi w tern gronie odznaczali się, mówimy tutaj głównie o świeckich senatorach, Józef Wybicki, Tadeusz Małaszewicz, Stanisław' Wodzicki, Ignacy Miączyński, Alexander Chodkiewicz, Pius Kiciński, Ludwik Piater, Kajetan Koźmian, Józef Krasiński, Franciszek Wężyk, Julijan Ursyn Niemcewicz, że nie wspominamy innych: Stanisław Węgrzecki zasługi długoletnie dla ojczyzny w^r senacie też skończył. W roku 1831 usunięto kilku senatorów, starsi kasztelanowie, poszli na wojewodów, na kasztelanów wybrano 13-stu. W r. 1830 usunął się prezes senatu Stanisław Zamojski, więc po nim kolejno według starszeństwa, wojewodowie w senacie prezydowuli. W obecnej chwili nie ma już ani jednego wojew^rody żyjącego, jest tylko ostatnia wojewodzina i wojewódziców dosyć. Kasztelanów kilku jeszcze żyje, Tomasz i Piotr Łubieńscy, Ijeon Dembowski, Ludwik Łem-picki. Ostatni umarli Kajetnn Koźmian 7 Marca 1836, Jan Władys. Bieliński 8 Lipca 1860 r., Franciszek Wężyk, Wincenty Krasiński, ks. Jan Marceli